Van rondborstige Bataven tot fatsoenlijke lieden: De kloof tussen volk en elite in de politieke opiniepers in de Bataafse Republiek

Abstract

De staatsvorm van de Bataafse Republiek die na de revolutie van 1795 werd gesticht was voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis gebaseerd op volkssoevereiniteit. Een groot deel van het Nederlandse volk kreeg daarmee plotseling voor het eerst politieke rechten. Vooral in de eerste maanden na de revolutie was er onder de lagere echelons van de burgerij grote betrokkenheid op de politiek. Ze lieten niet na hun opvattingen over hoe het nieuwe politieke bestel vormgegeven moest word te laten horen in hun politieke verenigingen en in de pers. In deze scriptie staan de politieke opinies van de lagere burgerij centraal zoals die naar voren komen in de Nationaale Courant van Lieve van Ollefen. Daarbij wordt specifiek gekeken naar het thema republikeinse burgerdeugd, uitgaande van het klassiek republikeinse denken wat het uitgangspunt vormde voor het vormgeven van de nieuwe politieke structuur van de Bataafse Republiek. Het probleem dat de aanleiding vormt voor deze analyse is de spanning tussen het volk en de elite die al snel na de revolutie ontstond, waarbij beide groepen elkaar op veelal morele gronden bekritiseerden. In deze scriptie staat de vraag centraal of die spanning te wijten is aan verschil in opvatting over de politieke deugden die een voorwaarde vormden voor politieke participatie. Een vergelijking van ideeën op dit gebied laat zien dat men het op theoretisch gebied wel met elkaar eens was, maar dat de praktische toepassing van deze ideeën verschilde.