De reparatie van een koloniaal verleden: een geschiedfilosofisch onderzoek naar de ethische dimensie van de Nederlandse reparatiepolitiek betreffende de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

Abstract

Dit geschiedfilosofische onderzoek is gericht op de vraag in hoeverre de Nederlandse regering in de reparatiepolitiek van de periode 2008 tot en met 2017 omtrent de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog de ethische dimensie van het repareren van historisch onrecht in aanmerking nam. Het onderzoek is gepositioneerd binnen het bredere wetenschappelijke debat over reparatiepolitiek en over de conflicten die kunnen ontstaan wanneer het verleden onderwerp wordt van politiek debat. Daarnaast neemt het een positie in binnen het wetenschappelijke debat in Nederland over de reparatie van het onrecht dat de voormalige kolonie Indonesië werd aangedaan tijdens de dekolonisatieperiode. Door middel van een critical discourse analysis van overheidsdocumenten over het debat rondom de Rawagede-rechtszaak, het aanbieden van excuses en het doen van een grootschalig onderzoek wordt aangetoond dat de Nederlandse regering aan de hand van reparatiepolitiek de onafhankelijkheidsoorlog in een afgesloten verleden probeert te plaatsen en een sterke nadruk legt op de epistemologische aspecten van historisch onderzoek, beide ter voorkoming van politieke en juridische consequenties. Hierbij wordt actief een ethische dimensie buiten beschouwing gelaten. Bij het formuleren van deze conclusie spelen de inzichten van historicus Berber Bevernage een beduidende rol. Breder gezien onderschrijft dit onderzoek de ‘performativiteit’ van historische discoursen: praten over het verleden en over historisch onderzoek is niet louter beschrijvend, maar kan tevens significante socio-politieke gevolgen tot stand brengen. Dit is een aanmerkelijk gegeven in een wereld waarin het verleden steeds vaker onderwerp is van politiek debat.