Tovenarij op het toneel.

Abstract

In mijn scriptie behandel ik de vraag welke nieuwe inzichten toneelstukken kunnen bieden over de perceptie van toveressen in de 17e eeuw. Eind 17e eeuw waren de heksenprocessen in Europa net over hun hoogtepunt heen. Het is dus interessant om te onderzoeken wat voor commentaar er te vinden is over heksen, waarzegsters en andere toveressen in verschillende soorten media. Toneelstukken zijn een interessante maar nog niet vaak gebruikte bron in het onderzoek naar de publieke ontvangst van toverij. Toevallig zijn er drie toneelstukken over toveressen gepubliceerd kort na elkaar in Holland, in de periode 1680-1705. In deze toneelstukken, de toverijen van Armida, de waarschynelyke tovery, en de ontrouwe staatjuffrouw, geven de toneelmakers elk hun eigen commentaar op toveressen. Dit commentaar op toverij laat zien dat de angst voor heksen en toveressen niet langer wijdverspreid was bij de toneelmakers en het publiek. Het laat ook zien dat er ruimte was om het bestaan van toverij zelf te bekritiseren op het toneel. In onderzoek naar toverij is het dus belangrijk dat toneelstukken en andere media worden onderzocht om erachter te komen of geloof in toverij standaard was in een bepaalde tijd of plaats.