Huwelijkse gevangenschap, shari`a als oorzaak en oplossing (?)

Abstract

Er zijn moslims die zich gebonden voelen aan zowel het islamitische recht als het Nederlandse recht. Huwelijkse gevangenschap is een situatie waarin er discrepantie bestaat tussen beide rechtsordes en kan zich voordoen wanneer een islamitisch gehuwde vrouw tegen haar wil geen islamitische echtscheiding kan verkrijgen. Dit kan erin resulteren dat haar sociale gemeenschap haar als gehuwd zal blijven beschouwen. Hierdoor wordt zij beperkt in haar levensmogelijkheden. Aangezien een informeel gesloten islamitisch huwelijk niet erkend wordt binnen de Nederlandse rechtsorde, kan de overheidsrechter niet in een echtscheiding voorzien. Wel kan de rechter de man op grond van een onrechtmatige daad dwingen mee te werken aan een religieuze echtscheiding. Om deze procedure te stroomlijnen is het wetsvoorstel voor de Wet huwelijkse gevangenschap ingediend. Deze wet zal het voor vrouwen makkelijker maken om hun man via de rechter te dwingen mee te werken aan een religieuze echtscheiding. De door de Wet huwelijkse gevangenschap beoogde methode is echter ongevoelig voor het belang van een juiste toepassing van het islamitische recht. Dit kan leiden tot vervreemding van islamitische gemeenschappen. Ook kunnen er vraagtekens geplaatst worden bij de mate waarin deze wet daadwerkelijk effectief zal zijn. Dit roept de vraag op of er niet op constructievere wijze kan worden omgegaan met deze problematiek, namelijk middels shariaraden. Wanneer shariaraden zouden voorzien in situaties van huwelijkse gevangenschap, worden de bezwaren tegen de beoogde wet weggenomen. Echter zijn er ook bezwaren tegen de komst van shariaraden. Een eerlijk en gelijkwaardig proces zal altijd gewaarborgd moeten blijven.