Hafid Bouazza en het thema van Marrokaans-Nederlandse identiteit en integratie in Paravion

Abstract

Het boek Paravion (2003) van Hafid Bouazza werd gepubliceerd in een tijd waarin het debat over integratie en immigratie verhit is. Pim Fortuyn werd in 2002 vermoord en vlak na de publicatie werd in 2004 Theo van Gogh vermoord. Beiden hadden uitgesproken meningen over de islam en de Arabische wereld. Bouazza zelf heeft ook een uitgesproken mening over de islam (hij keurt het af) en over het label van immigrant dat hij van de samenleving heeft gekregen. Zijn positie in het debat staat volgens hem vast: hij is dan wel geëmigreerd als kind, hij is Nederlander en zo zou iedereen hem moeten benaderen. Paravion gaat echter over emigrerende mensen van het fictieve Morea, dat geïnterpreteerd kan worden als Marokko, naar het fictieve Paravion, dat geïnterpreteerd kan worden als Amsterdam. In dit eindwerkstuk is het boek geplaatst binnen de standpunten van Bouazza en zijn meningen over islam en Marokkaanse cultuur en de historische tendens van de tijd van de publicatie. Bouazza stelt dat literatuur autonoom is, niet uit een culturele identificatie geschreven hoeft te zijn of zo geïnterpreteerd hoeft te worden. De lezer kan echter bijna niet anders dan Bouazza zien als emigrant. Hij schrijft over zijn geboorteland, heeft een Marokkaanse naam en wordt bovenal gemarkeerd in het literaire veld als emigrantenauteur. Hij voelt zich Nederlander, het beeld dat het publiek van hem heeft is anders. In het boek schetst hij een oriëntalistisch Morea, dat met gebruik van ironie ook kritiek geeft op datzelfde beeld en zet daarmee de lezer een spiegel voor. Bouazza laat met dit boek ook zien hoe moeizaam integratie kan zijn.