Sensatiezoekers: Een vergelijkend computationeel onderzoek naar het sensationeel taalgebruik in de koppen van De Telegraaf en NRC Handelsblad

Abstract

In dit onderzoek worden de krantenkoppen van De Telegraaf en het NRC Handelsblad computationeel met elkaar vergeleken door te scannen op twee talige elementen van sensationalisme. In dit stuk zijn deze twee elementen intensiverend taalgebruik en emotioneel taalgebruik. Na een kwalitatieve toets, waarbij computationele beoordelingen van verschillende tools worden vergeleken met menselijke beoordelingen van krantentitels, kies ik voor T-Scan voor het constateren van intensiverend taalgebruik, en de Python extensie Pattern voor het constateren van emotioneel taalgebruik. De verwachting is dat de stereotypes omtrent tabloids en populaire kranten bevestigd zou worden en dat deze koppen dus vaker en in grotere mate intensiverend en emotioneel zijn. Uiteindelijk wordt er geconcludeerd dat het onderscheid tussen populaire en kwaliteitskrant niet zo scherp is als door sommigen misschien gedacht wordt. Zowel bij NRC Handelsblad als bij De Telegraaf zijn beide elementen van sensationeel taalgebruik aanwezig, alhoewel deze bij De Telegraaf iets vaker bij elkaar voorkomen dan bij NRC Handelsblad. Desondanks is de belangrijkste conclusie dat er een onverwacht effect meespeelt: dat van onderwerp. Bij verschillende secties worden verschillende resultaten gevonden. Zo valt er in de sectie Financieel nieuws bijvoorbeeld geen significant verschil tussen de kranten te constateren in de hoeveelheid intensiverende titels, terwijl dit bij de secties Binnenland en Buitenland wel het geval is. Ook het gebruik van citaten in de titel hangt samen met een hogere mate van intensiverend en emotioneel taalgebruik, wat ook nog eens krantoverstijgend is. Toekomstig onderzoek zou er goed aan doen om talig sensationalisme niet alleen te onderzoeken en te vergelijken op basis van de krant waarin het verschijnt, maar ook op basis van elementen zoals sectie, onderwerp en actor.