Taalsteun bij examens

Abstract

Taalsteun, één van de drie pijlers van taalgericht vakonderwijs, is een vast onderdeel van de les, maar wordt bij toetsen en examens losgelaten. In dit onderzoek verken ik de mogelijkheden voor taalsteun bij examens voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte om daarmee passend onderwijs ook passend af te sluiten. Extra tijd, een vergroot lettertype of gesproken tekst zijn namelijk niet voldoende om de leerling over de drempel van de overbodige belasting van het werkgeheugen te helpen. Op basis van literatuur inventariseer ik hoe deze taalsteun bij structuur, woordenschat, formulering, context en instructie vorm kan krijgen. Aan de hand van bureau-analyse onderzoek ik in hoeverre het Cito deze vormen van taalsteun al hanteert in vmbo-examens aardrijkskunde en geschiedenis en op welke wijze deze wordt geformuleerd. Vervolgens bewerk ik enkele examenvragen aardrijkskunde, biologie en geschiedenis met taalsteun en leg ik deze in een hardop-denkonderzoek voor aan acht leerlingen uit klas 3 van het voortgezet speciaal onderwijs. Uit dit hardop-denkonderzoek blijkt dat de leerlingen taalsteun bij examens waarderen, vooral een digitaal woordenboek, meer tekst en een schrijfkader. De mogelijkheid om de taalsteun te kunnen raadplegen of over te slaan geeft de leerlingen meer gevoel van zelfcontrole en verlaagt de belasting van het werkgeheugen.