Ramadan in 2020: een traditie in het nauw. Een onderzoek naar de effecten van de coronamaatregelen op de ramadanbeleving van Nederlandse moslims in 2020.
Summary
In deze masterscriptie doe ik onderzoek naar de effecten van de coronamaatregelen op de ramadanbelevenis van Nederlandse moslims in 2020. Ik doe dus onderzoek naar een, op dit moment, relatief nieuw onderzoeksgebied: religie ten tijde van een pandemie. Ik heb zeven willekeurig geselecteerde Nederlandse moslims geïnterviewd middels semigestructureerde diepte-interviews. Als theoretisch raamwerk gebruik ik de zeven dimensies van religie volgens de beschrijving van religiewetenschapper Ninian Smart. Dit om gedurende de gesprekken oog te houden voor zoveel mogelijk aspecten van de ramadan. Tegelijkertijd kan ik middels dit theoretisch raamwerk de onderzoeksresultaten op een systematische manier ordenen. De zeven dimensies bestaan uit (1) de doctrinaire dimensie, (2) de rituele dimensie, (3) de narratieve ofwel mythische dimensie, (4) de emotionele dimensie, (5) de ethische dimensie, (6) de sociale dimensie en (7) de materiële dimensie (Smart 1996).
Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat de ramadan als één van de vijf zuilen binnen de islam erg belangrijk is voor elk van de respondenten. Veel moslims, en ook de respondenten, ervaren de maand ramadan als een maand die in het teken staat van relationele banden aansterken, het tonen van solidariteit en het investeren in de relatie met God. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat de coronapandemie en de bijhorende maatregelen van grote invloed zijn geweest op de ramadanbeleving van elke respondent. Ik analyseer welke concrete aanpassingen de respondenten in de praktijk hebben gemaakt en welk effect dit heeft gehad op hun innerlijke geloofsbeleving. Dit in vergelijking met de ramadanbeleving in de jaren daarvoor. Het blijkt dat het gemis van een plek zoals de moskee en de aanwezigheid van de geloofsgemeenschap erg groot is geweest. Dit heeft effect gehad op de mate waarin respondenten (spirituele) voldoening hebben gehaald uit de ramadan in 2020. Als gevolg zijn respondenten bijvoorbeeld gaan twijfelen of ze tijdens de ramadan wel genoeg geïnvesteerd hebben in hun relatie met God. De mate waarin respondenten dit hebben ervaren verschilt en dit is afhankelijk van verschillende factoren, welke nader in de scriptie worden beschreven. Tevens reflecteer ik kritisch op de zeven dimensies van religie van Smart. Smart zegt met dit model religie op een allesomvattende manier te kunnen onderzoeken. Gebleken is, tijdens het uitvoeren van dit onderzoek, dat mijns inziens de zeven dimensies van Smart blinde vlekken bevatten.