Oogappels: Een Cultural Forum anno 2019

Abstract

In deze scriptie is onderzocht hoe er bij de opvoeding-dramaserie OOGAPPELS, een programma van de Nederlandse publieke omroep (NPO), gesproken kan worden van het vervullen van de functie van cultural forum. De aanleiding hiervoor is de ontvangst van het programma als ‘herkenbaar’, waarmee het meer dan één miljoen kijkers per aflevering trok, een relatief hoog kijkcijfer voor het Nederlandse televisielandschap. Het concept cultural forum wordt door Horace Newcomb en Paul Hirsch ingezet bij het beschrijven van de functie van de commerciële networks in de Verenigde Staten in de jaren ’80. Deze winstgerichte partijen hebben als doel zoveel mogelijk reclame-inkomsten te genereren, waardoor ze in hun programma’s aansturen op een breed publiek. Dit wordt gedaan door verschillende standpunten omtrent maatschappelijke onderwerpen te representeren, wat ervoor zorgt dat alle kijkers zich in het programma kunnen vinden. Het tonen van deze verscheidenheid aan standpunten zorgt er volgens Newcomb en Hirsch voor dat televisie op dat moment tegelijkertijd van invloed is op de vorming van de publieke gedachte. Peter B. Gregg toont met zijn onderzoek naar een programma van de Britse publieke omroep aan dat het ook waardevol is om aan de hand van dit concept na te denken over (populaire) programma’s van de publieke omroep. De onderzoeksvraag die in deze scriptie centraal staat, luidt: “Hoe dragen de representaties van de vraagstukken omtrent ‘opvoeding’ binnen de serie OOGAPPELS bij aan de functie van het programma als een cultural forum?” Om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden, is geanalyseerd hoe er bij de serie gesproken kan worden van het vervullen van de bardic function, het tonen van conflicting viewpoints en een rhetoric of discussion als kenmerkende retorische vorm van het programma. Aan de hand van een kwalitatieve inhoudsanalyse is gekeken op welke manieren de thema’s uiterlijk & normen, drugs en seksualiteit op zichzelf, en als onderdeel van de bespreking van het centrale thema opvoeding, bijdragen aan het vervullen van deze kernelementen van een cultural forum. Dit is onderzocht aan de hand van de tekstuele elementen inhoud, personages en verhaallijnen. Uit de analyse blijkt dat in OOGAPPELS het representeren van maatschappelijke, relevante discussies centraal staat. Inhoudelijk bespreekt het programma namelijk op meerdere manieren onderwerpen omtrent uiterlijk & normen, drugs en seksualiteit. Hierbij worden aan de hand van diverse personages verschillende standpunten rondom deze thema’s gerepresenteerd. De verhaallijnen in de serie zorgen ervoor dat deze personages met elkaars of eigen overtuigingen botsen, waarmee een discussie wordt geconstrueerd. Op deze manieren representeert de serie een veelvoud aan standpunten omtrent maatschappelijke vraagstukken aan een breed publiek. Om deze reden kan er gesproken worden van het vervullen van de functie van een cultural forum. Hiermee toont dit onderzoek aan dat het van waarde is om aan de hand van het concept cultural forum na te denken over de functie van programma’s van publieke omroepen in het huidige televisielandschap. Tevens lijkt het vervullen van de publieke taak van de NPO bij OOGAPPELS gepaard te gaan met het vervullen van de functie van een cultural forum. Hoewel dit onderzoek niet specifiek gericht is op de relatie tussen de publieke taak en de functie van cultural forum, is het wel een mogelijke eerste stap om hier op bredere schaal naar te kijken in de toekomst.