Vinex-jongeren in Houten-Zuid: toe-eigening van de publieke ruimte door tieners

Abstract

Dit onderzoek richt zich in de eerste plaats op de ervaringen en het gedrag van Houtense hangjongeren in de publieke ruimte van Houten-Zuid. Om dit alles wetenschappelijk te kunnen duiden wordt een brede selectie wetenschappelijke literatuur besproken. Zo wordt er in het theoretisch kaderhoofdstuk van dit onderzoek literatuur besproken met betrekking tot wat ‘hangen’ nu eigenlijk inhoudt, wat het belang van dit gedrag kan zijn voor de ontwikkeling van jongeren en welke obstakels zij kunnen ervaren wanneer zij in deze behoefte proberen te voldoen. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen een mogelijk gevoel van uitsluiting enerzijds, en een gebrek aan leeftijdsspecifieke faciliteiten anderzijds. Ook worden mogelijke reacties van jongeren op dergelijke ervaringen besproken. Jongeren die het gevoel hebben nergens een ‘eigen’ plek te hebben kunnen zich toeleggen op het toe-eigenen van stukken (publieke) ruimte die van origine met een ander doel of een andere doelgroep in gedachten ontworpen zijn. Onder bepaalde omstandigheden kan deze toe-eigening leiden tot de creatie van stukken publieke ruimte die zich ‘loose space’ laten noemen. ‘Loose space’ wordt gekenmerkt door de mogelijkheid tot creatief en alternatief gebruik van de ruimte in kwestie, in aanvulling op of in strijd met het van oorsprong beoogde doel van deze plek.

Na het structureren van de bovengenoemde kennis in een conceptueel model volgt een gebiedsbeschrijving van Houten in het algemeen, en Houten-Zuid in het bijzonder. Hiermee zal de lezer een compleet beeld krijgen van de relevante context van dit onderzoek. Vervolgens volgt een hoofdstuk gewijd aan de onderzoeksmethoden waarop dit onderzoek gebouwd is, waarna de uit semi-gestructureerde go-along interviews afkomstige resultaten geïntroduceerd en besproken worden. Hoewel hangjongeren in Houten-Zuid een pluriforme groep blijken te vormen, komen veel van hun ervaringen en voorkeuren overeen. Veel van hen blijken bijvoorbeeld dezelfde voorkeuren te hebben met betrekking tot geschikte hangplekken. Kant- en klare zitplekken, beschutting tegen de weersomstandigheden, de aanwezigheid van kunstmatig licht en een centrale ligging blijken enkele belangrijke criteria. Opvallend genoeg kent Houten-Zuid ondanks een afwezigheid van officieel aangeduide hangplekken vrij veel locaties die (gedeeltelijk) aan deze wensen voldoen. Echter blijkt de overgrote meerderheid van de jongeren tegen hetzelfde probleem aan te lopen: de afwezigheid van plekken waar zij ook in de avonduren kunnen hangen zonder snel andere Houtenaren tot last te zijn. Het proces van selectie, toe-eigening, en mogelijke creatie van ‘loose space’ in de context van de eerdergenoemde wensen en obstakels wordt tevens uitvoerig besproken. Ten slotte is er een deelhoofdstuk gewijd aan de invloed die de coronacrisis van 2020 en de daarmee geassocieerde maatregelen van ‘social distancing’ hebben op het hanggedrag van jongeren in Houten-Zuid. Interessant detail hierbij is dat deze uitzonderlijke omstandigheden een onderliggend probleem blootgelegd lijken te hebben.

Dit alles wordt afgesloten met de beantwoording van het vijftal deelvragen en de hoofdvraag van dit onderzoek. Ten slotte volgen nog korte aanbevelingen met betrekking tot vervolgonderzoek, toekomstig gemeentelijk beleid en een korte reflectie op het volledige onderzoeksproces.