Sound design in UNSTOPPABLE: geluid als houvast in de visuele hectiek van intensified continuity

Abstract

Hedendaagse Hollywoodfilms zijn steeds levendiger en intensiever geworden. Waar in de jaren ’30 de gemiddelde lengte van een shot (Average Shot Length, ASL) nog op tien seconden lag, ligt deze na 2000 onder de vier seconden. In extreme gevallen ligt de ASL zelfs onder de twee seconden. De shots inhoudelijk zijn bovendien dynamischer geworden. Hoe zorgen de filmmakers ervoor dat de kijker zich weet te oriënteren in een dergelijke visueel weinig samenhangende weergave van de narratieve wereld? Een belangrijke factor is het sound design, dat een steeds belangrijkere rol is gaan spelen in het helpen definiëren en interpreteren van wat er visueel gebeurt. Deze scriptie gaat dieper in op de werking en rol van sound design in hedendaagse films, aan de hand van een neo- formalistisch geïnspireerde analyse op de dialoog, filmmuziek en geluidseffecten van twee sequenties uit de casusfilm UNSTOPPABLE, de laatste film van Tony Scott. De vraag die daarbij centraal staat is hoe het sound design van hedendaagse intensified continuity-films als UNSTOPPABLE voor ruimtelijke en temporele coherentie zorgt. Uit de analyse blijkt dat de dialoog in de gekozen sequenties niet alleen de traditionele exposition functie heeft, maar ook de taak om de aandacht van de toeschouwer te sturen en bovendien bijdraagt aan de emotionele interpretatie van een scène. Belangrijke informatie wordt herhaaldelijk verkondigd vanuit meerdere persoonsperspectieven. De continuïteit wordt dus niet alleen bewaakt door gerichte informatie te verschaffen, maar ook door die informatie via verschillende kanalen te herhalen. Over de muziek wordt geconcludeerd dat deze een auditieve tegenpool vormt van het beeld in het opzicht dat de basis eentonig en repetitief is. Deze minimalistische shot- en scène-overkoepelende basis geeft de indruk van een coherent geheel. Binnen de harmonische en ritmische beperkingen is er echter nog steeds sprake van een empathische muzikale opbouw en afwisseling, om belangrijke momenten te benadrukken en om de traditionele emotionele functie te vervullen. Tot slot blijkt dat de geluidseffecten weliswaar rijk van klank zijn, maar niet zo gedetailleerd de diëgetische wereld representeren (al dan niet metaforisch) als sommige auteurs suggereren. Er zijn keuzes gemaakt in wat de toeschouwer wel en niet hoort van deze wereld, met de focus op het uitlichten van de handelingen van de personages en het aan elkaar binden van de shots. Inhoudelijk zijn de geluiden meestal een metaforische en overdreven verklanking van de gebeurtenissen om zo snel mogelijk emotionele en narratieve duidelijkheid te scheppen, vergelijkbaar met een auditieve karikatuur.