Esther, Hannie, Rachel en Betje. Gender en vrouwelijke karakters in de Nederlandse historische film tussen 1977 en 2016

Abstract

Deze scriptie bevat een analyse van de manier waarop mannelijke en vooral vrouwelijke personages worden gekarakteriseerd in Nederlandse oorlogsfilms tussen 1977 en 2016. Naar deze combinatie van onderwerpen is nog geen onderzoek gedaan, en de Nederlandse historische film in het algemeen is recentelijk ook nauwelijks onderzocht. Daarin probeert deze scriptie verandering te brengen. Binnen de feministische filmtheorie is vooral aandacht geweest voor de male gaze en postfeminisme in films, twee theoretische begrippen die samen met de historische context worden ingezet bij het analyseren van vier films: Soldaat van Oranje, Het meisje met het rode haar, Zwartboek en Riphagen. Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan opvallende filmtechnieken, die worden onderzocht middels begrippen van Bordwell, Thompson en Smith.

Het doel van deze scriptie is daarmee om te onderzoeken wat de stand van zaken is op het gebied van vrouwenemancipatie in de Nederlandse film. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: ‘in hoeverre is er een verschuiving zichtbaar tussen 1977 en 2016 in de constructie van gender en de rol en betekenis van vooral vrouwelijke karakters in Nederlandse historische films?’ Deelvragen hierbij zijn: ‘in hoeverre passen de films Soldaat van Oranje en Het meisje met het rode haar in de historische context van de tweede feministische golf in de jaren zeventig en tachtig en de theoretische context van de male gaze?’ en ‘in hoeverre passen de films Zwartboek en Riphagen in de historische en theoretische context van het postfeminisme?’