Het creëren van draagvlak voor stikstofbeleid
Summary
In deze scriptie is onderzoek gedaan naar het stikstofprobleem in Nederland. De Nederlandse biodiversiteit neemt gestaagd af; doordat stikstof neerslaat op de bodem verdwijnen voornamelijk stikstofarme planten (RIVM, 2018). Een uitspraak van de Raad van State waarin werd gesteld dat het oude stikstofbeleid, vastgelegd in het Programma Aanpak Stikstof (PAS), niet voldeed aan de Europese richtlijnen (Julen, 2019) heeft ervoor gezorgd dat de Nederlandse overheid geen vergunningen meer uit kon geven aan stikstof uitstotende sectoren zoals de bouw en agrarische sector. Als gevolg van deze uitspraak ontstonden er protesten in Nederland.
Deze scriptie bestaat uit een beleidsvoorstel voor de overheid omtrent een nieuw stikstofbeleid anno 2020. De hoofdvraag die centraal staat in dit onderzoek is: Hoe creëer je draagvlak voor stikstofbeleid dat goed is voor boeren en natuur in Nederland? Door de complexe structuur van het probleem is er voor dit beleidsvoorstel een interdisciplinaire aanpak nodig. Om antwoord te geven op de hoofdvraag is gebruik gemaakt van de disciplines Internationale betrekkingen in historisch perspectief, Economie, Governance for sustainable development en Arbeids- en organisatiepsychologie.
Vanuit Internationale betrekkingen in historisch perspectief is gebleken dat de boerenprotesten een reactie zijn op liberale kernwaarde. De boeren zijn tegen het samensmelten van nationaal en internationaal beleid. Daarnaast nemen zij geen dreiging waar die internationale samenwerking rechtvaardigt.
Vanuit Governance for sustainable development is geconcludeerd dat een goede balans tussen daadkracht en draagvlak zorgt voor optimale beleidsvorming omtrent het stikstofbeleid waarbij te veel focus op draagvlak, daadkracht op lange termijn verzwakt.
Vanuit Economie is uit een vergelijking tussen pigovian tax en cap and trade geconcludeerd dat cap and trade het beste instrument is voor stikstofreductie.
Vanuit Arbeids- en organisatiepsychologie is gebleken dat de overheid bemiddelaars aan moet stellen, een online platform moet opzetten en gebruik moet maken van consultative selling om procedurele situationele oorzaken van weerstand te veranderen met als gevolg affectieve, cognitieve en gedragsmatige aspecten van weerstand te verminderen.
In de integratie van de verschillende disciplines kwam naar voren dat draagvlak ten eerste verbeterd kan worden door een reële nationale en internationale dreiging, namelijk de afname van biodiversiteit, te creëren. Om dit te doen moet de overheid een biodiversiteitscrisis uitroepen. Daarnaast kan draagvlak verbeterd worden door een continu en integraal samenwerkingsproces te starten. Het nieuwe beleidsproces moet een combinatie zijn van top down en bottom-up beleid. Als laatste moeten alle belangengroepen omtrent het stikstofbeleid ernaar streven transparante en correcte informatie te delen. Limitaties en vervolgonderzoek worden besproken.