Veiligheid boven vrijheid? Een interdisciplinair onderzoek naar verklaringen voor de publieke naleving van coronamaatregelen in Nederland

Abstract

Naar aanleiding van de COVID-19 pandemie zijn halverwege maart 2020 in Nederland maatregelen met een groot vrijheidsbeperkend karakter ingevoerd. Deze maatregelen werden tijdens de eerste weken opmerkelijk goed nageleefd door de Nederlandse bevolking. Dit interdisciplinaire onderzoek tracht deze hoge mate van naleving in de maanden maart en april 2020 in Nederland te verklaren. De vakgebieden Algemene Wetenschappen, Internationale Betrekkingen in Historisch Perspectief en Duurzame Ontwikkeling dragen hier middels een literatuuronderzoek aan bij. In het onderzoek is onderscheid gemaakt tussen burgers in de risicogroep en de niet-risicogroep. Crisiscommunicatie vanuit de overheid en interactie van individuen binnen de samenleving hebben een structurele invloed op het proces waarbinnen de mate van naleving tot stand komt. Dit onderzoek concludeert dat de risicogroep voornamelijk handelt uit eigenbelang. Het verhoogde gezondheidsrisico van deze groep werkt een rationele keuze om maatregelen na te leven in de hand. Er bleek echter een aanvullende verklaring nodig voor de hoge mate van naleving onder de niet-risicogroep. Bij deze groep bleek solidariteit, dat mede tot stand komt door altruïsme, de hoge mate van naleving te kunnen verklaren. Hoewel dit onderzoek een verklaring geeft voor de hoge mate van naleving in het begin van de coronacrisis, moet er opgemerkt worden dat dit verschijnsel op de lange termijn geen stand heeft gehouden. Toch zijn de inzichten van deze dit onderzoek relevant voor de invulling van toekomstig coronabeleid en biedt deze studie veel aanknopingspunten voor vervolgonderzoek.