De eerste maanlanding; realiteit als een speelfilm. Een onderzoek naar genrekenmerken van melodrama en heritage film in de documentaire Apollo 11 (2019)

Abstract

In deze Masterthesis is getracht om de verwantschap van de documentaire APOLLO 11 met een speelfilm op een systematische en theoretisch onderbouwde manier in kaart te brengen. Om dit te doen, is de aandacht uitgegaan naar drie aspecten: de narratieve structuur van de film, het melodramatische aspect, en de gelijkenis met heritage films in de wijze waarop er een nostalgisch perspectief op de Verenigde Staten van de jaren ’60 wordt aangereikt. In dit onderzoek is de semantische/syntactische benadering van Altman toegepast op de film APOLLO 11. Om de theorie van Altman te kunnen operationaliseren is er ook gebruik gemaakt van concepten uit de neoformalistische filmanalyse, zoals ontwikkeld door Bordwell en Thompson. De concepten narratieve structuur, melodrama en heritage film zijn geanalyseerd aan de hand van een sequentieanalyse en een shotlijst. Voor de genreanalyses van melodrama en heritage film is een shotlijst opgesteld waarin, op basis van de theorie van Bordwell en Thompson, is gekeken naar het geluid en de montage van APOLLO 11. Na het analyseren van de drie concepten in APOLLO 11 kan geconcludeerd worden dat door het inzetten van Altmans theorie in combinatie met de neoformalistische filmanalyse op zowel semantisch als syntactisch niveau genreconventies terug te vinden zijn van het melodrama en de heritage film. Aan het eind van de analyse is de suggestie gedaan om APOLLO 11 op te vatten als een film waarin zowel een melodramatische modus en als een heritage film making modus zijn ingezet. Deze modi kunnen in uiteenlopende filmgenres inzetbaar zijn, zowel in fictiefilms als in documentaires. Ondanks dat APOLLO 11 diverse karakteristieken van een speelfilm vertoont, is het te simpel om op grond daarvan de film eenvoudigweg tot een speelfilm te verklaren. Volgens de filmmakers kan APOLLO 11 opgevat worden als een ‘cinematic event’. Dit ‘cinematic event’ is in het specifieke geval van APOLLO 11 een mengvorm van documentaire en speelfilm waarbij het speelfilmaspect bestaat uit een combinatie van narratieve structuur, een melodramatische modus én de heritage film eveneens opgevat als modus.