De ongelukkige - De vergever van Robert Anker: een vlucht in de kunst

Abstract

De romantiek heeft nog steeds invloed op ons dagelijks leven. Dat beweert Maarten Doorman althans in zijn boek De romantische orde (2004). Met de komst van de romantiek worden zelfexpressie, verbeelding en autonomie belangrijke waarden voor het kunstenaarschap. De romantiek brengt ook een nieuw literair genre: de kunstenaarsroman. In een kunstenaarsroman staat de romantische kunstenaar en zijn verhouding tot de buitenwereld centraal. In mijn eindwerkstuk onderzoek ik op welke manier de romantische orde aanwezig is in de roman De vergever (2016) van Robert Anker. Dat doe ik door het kunstenaarsbeeld in De vergever te onderzoeken. Kan De vergever in de traditie van de vroeg-romantische kunstenaarsroman worden geplaatst? De vergever is een roman waarin de auteur impliciet reflecteert op het schrijverschap, de maatschappij en de literatuur. De kunstenaar die centraal staat in De vergever is zich bewust van het romantische kunstenaarsbeeld en profileert zichzelf als romantisch kunstenaar. Ook de romantische concepten van het singuliere regime en de breuk met de traditie komen terug in de roman. De vergever onderkent kortom het hedendaagse voortleven van het romantische kunstenaarsbeeld. Niettemin heeft de roman niet het leven van een romantisch kunstenaar als onderwerp. De kunstenaar die centraal staat in De vergever veinst zijn kunstenaarschap. De hoofdpersoon heeft niet de kunst als doel, maar gebruikt het schrijven om te vluchten van het leven. Daarom staat er geen kunstenaar centraal in De vergever, maar een escapist. Ook staat het plot van De vergever haaks op het plot in de vroeg-romantische kunstenaarsroman. In een vroeg-romantische kunstenaarsroman strijdt een kunstenaar tegen de burgerlijke wereld. De kunst wint het uiteindelijk van de burgerlijke wereld. In De vergever overwint de burgerlijke wereld. Wat dat betreft lijkt De vergever een omkering van de originele kunstenaarsroman. De vergever is niet het romantische verhaal van een zegevierend kunstenaar, maar het tragische verhaal van een chronisch afwezige pseudo-kunstenaar: de ongelukkige.