Van ‘ZeurPieten’ tot ‘Jenny d’Arc’: Een kwalitatief onderzoek naar het gebruik van frames in de zwartepietendiscussie door traditionele geschreven media na de ‘Slag om Dokkum'

Abstract

De zwartepietendiscussie is sinds enkele jaren een verhit nationaal debat. Een belangrijk deel van de discussie wordt gevoerd in de media. Een gebeurtenis die zorgde voor een sterke impuls in het debat, was de snelwegblokkade van de A7 richting Dokkum tijdens de nationale intocht van Sinterklaas in 2017. Aan de hand van artikelen uit vier grote landelijke kranten uit najaar van 2017 is onderzocht welke frames gebruikt zijn in de berichtgeving over de zwartepietendiscussie. Dit onderzoek werd gedaan op basis van de volgende onderzoeksvraag: ‘Welke frames worden in de discussie over Zwarte Piet gebruikt in landelijke geschreven traditionele nieuwsmedia en op welke manier verhouden deze zich tot bestaande generieke frames in de literatuur over framing?’ De wijze van onderzoek was inductief en kwalitatief. Met behulp van framing devices (taalkenmerken uit de artikelen zoals metaforen, voorbeelden en woordkeuze) en reasoning devices (de probleemdefinitie, oorzaak, gevolg en oplossing van het probleem) zijn vier verschillende frames in kaart gebracht. De frames zijn: het ‘provincie versus Randstad’-frame, het ‘traditioneel kinderfeest’-frame, het ‘inclusief kinderfeest’-frame en het ‘’moord’ op het demonstratierecht’-frame. Tot slot zijn deze specifieke frames vergeleken met generieke frames uit de literatuur, namelijk het conflict frame, het human interest frame, het morality frame, het economic consequences frame en het responsibility frame. Hieruit bleek dat hoewel de specifieke frames enige overeenkomsten hebben met de generieke frames, er geen één-op-één overeenkomst is tussen de frames.