Cinema of attractie? ; Een onderzoek naar hoe themaparkattracties zich verhouden tot het concept cinema of attractions

Abstract

Alison Griffiths heeft meermaals gepubliceerd over panorama’s en daarmee over een vroege vorm van immersieve belevingen. In haar teksten pleit ze voor meer onderzoek naar immersieve en interactieve ervaringen, zoals themaparken. In dit onderzoek staan drie dark ride attracties uit Disneyland Paris centraal. De vertoning van Peter Pan’s Flight, Ratatouille: The Adventure en Phantom Manor wordt geanalyseerd aan de hand van een dispositifanalyse waarna beargumenteerd wordt hoe deze manier van vertonen overeenkomt met die van het concept cinema of attractions. Voor dit concept wordt de definitie van Tom Gunning gebruikt. De hoofdvraag die in dit onderzoek gesteld wordt, is: Hoe verhoudt de vertoning van de dark rides Peter Pan’s Flight, Ratatouille: The Adventure en Phantom Manor zich tot de vertoningskenmerken van het concept cinema of attractions? Deze hoofdvraag wordt beantwoord na drie analyses van de gekozen attracties, die gebaseerd zijn op twee deelvragen. De eerste deelvraag is: Hoe wordt de toeschouwer door de attracties gepositioneerd? De tweede deelvraag luidt: Hoe wordt de tekst voor de toeschouwer ondersteund door de technologieën in de attracties?

Alle drie de attracties zijn erg verschillend. Wat wel overeenkomt is dat in alle drie een verhaal wordt verteld door middel van verschillende scènes waar de toeschouwer in een voertuig doorheen beweegt. De manier waarop deze scènes gepresenteerd worden, verschilt echter per attractie. Er worden verschillende technieken ingezet om de bezoeker zo veel mogelijk op te nemen in de verhalen, waarmee er idealen van immersie nagestreefd lijken te worden zoals Jan Holmberg formuleert voor vroege film. De attracties zijn echter een materiëlere en mobielere ervaring dan filmvertoningen. De vertoningssituatie van de attracties en van film zijn hiermee wezenlijk anders. Toch ligt in alle drie de attracties de nadruk meer op het tonen van de scènes in plaats van op het vertellen van een verhaal, zoals ook gebruikelijk was in de cinema of attractions. Hoewel er in de cinema of attractions gestreefd werd naar immersie lijkt dit meer bereikt te worden in hedendaagse themaparkattracties. Vervolgonderzoek naar themed entertainment kan een interessante kijk bieden op hoe hedendaagse attracties vertellen en hoe zich dit verhoudt tot eerdere immersieve en interactieve ervaringen.