Een interventie gebaseerd op ademhalingsfrequentie en hartslagvariabiliteit bij depressieve klachten

Abstract

Doel: Depressie is een veelvoorkomende stoornis, waarbij de zoektocht naar een effectieve en veilige behandeling nog steeds voortduurt. Uit eerder onderzoek blijkt een verhoging van de hartslagvariabiliteit (HRV) een positief effect te hebben op depressieve klachten. Door manipulatie van de ademhaling zou de HRV beïnvloed kunnen worden. Dit onderzoek richtte zich dan ook op de invloed van twee verschillende ademhalingsfrequenties en de daarmee gepaard gaande verschillende HRV op milde depressieve klachten. Methode: Er is gebruik gemaakt van twintig vrouwelijke psychologiestudenten die hoog op de depressieschaal van de SCL-90 scoorden (trait depressieve klachten). Zij hebben gedurende 3 sessies een ademhalingstraining gevolgd, waarbij de HRV omhoog getraind werd (n=10) versus normaal gehouden is (n=10). Dit werd bereikt door gecontroleerd langzamer versus normaal te ademen, via een vast patroon op een computerscherm (paced breathing). De participanten zijn willekeurig aan de twee condities toegewezen, waarbij verder gebruik gemaakt is van een dubbel-blind design. De trait depressieve klachten aan het eind van de gehele training zijn vergeleken met de klachten aan het begin van de training. Verder is de depressiestaat en spanningsstaat binnen elke sessie meerdere keren bijgehouden en met elkaar vergeleken. Om vergelijking van de HRV tussen beide groepen mogelijk te maken, is de HRV van de lage frequentieband opgeteld bij de HRV van de hoge frequentieband (LF+HF=HRV-totaal). Resultaten: Er is voor beide condities geen afname in trait depressieve klachten gevonden en geen verschil op depressiestaat. Ondanks dat er een aantal significante afnames op spanningsstaat zijn gevonden, was er geen duidelijk patroon te zien. Verder bleek de ademhalingsmanipulatie geslaagd te zijn. Door langzamer te ademen (6 a/pm), verhoogde de HRV. En door normaal te ademen (12 a/pm), bleef de HRV gelijk. Echter bleek aan het einde van de gehele training geen verandering in HRV te zijn opgetreden. Discussie: De HRV kan daadwerkelijk verhoogd worden door simpelweg 6 keer per minuut te ademen. Ondanks dat de ademhalingsmanipulatie geslaagd was, zijn er geen significante klachtreducties of verschillen bij en tussen de condities gevonden. Een interventie gericht op een langzamere ademhaling en een verhoging van de HRV leidt dus niet altijd tot een afname van depressieve klachten. Het lijkt dus niet nodig om dure apparaten aan te schaffen of trainingen te volgen die de HRV kunnen verhogen. Eerdere studies moeten dan ook met enige terughoudendheid bekeken worden en verder worden onderzocht.