Neoliberale Hervormingen in het Hoger Onderwijs en Acculturatieve Stress: Psychisch Welzijn onder Chinese Internationale Studenten in Nederland

Abstract

Mondialiseringsprocessen hebben ervoor gezorgd dat de wereld in termen van tijd en ruimte is gekrompen, waarbij er verhoogde mobiliteit van mensen in alle mogelijke richtingen is ontstaan. Deze ontwikkelingen hebben een grote groep bevoorrechte migranten gegenereerd. Internationale studenten maken onderdeel uit van deze bevoorrechte migranten en studeren elders op de wereld om een hoogwaardig diploma te behalen. Als gevolg van het Bologna-akkoord in 1999, welke grote gevolgen had voor de inrichting van het Europese en dus het Nederlandse hoger onderwijs, is een grote groep internationale studenten afkomstig uit China naar Nederland gekomen om te studeren. De Nederlandse universiteiten zijn na de neoliberale hervormingen competitief van aard en prestatie-gericht geworden. Deze kenmerken van de Nederlandse universiteiten genereren veel studiestress onder studenten. Echter, de stress die Chinese internationale studenten ervaren, die zich binnen de context van Nederlandse universiteiten bevinden, wordt niet zozeer veroorzaakt door kenmerken van de universiteit, maar kent een cultureel aspect. De stress die deze groep ervaart komt voort uit onsuccesvolle acculturatie binnen de nieuwe 'gastcultuur'. De discrepantie tussen de cultuur die Chinese internationale studenten hebben meegekregen en de 'gastcultuur' veroorzaakt acculturatieve stress en heeft negatieve gevolgen voor het psychisch welzijn onder deze studenten, waaronder de ontwikkeling van depressie en gevoelens van eenzaamheid. Hoewel Nederlandse instanties zijn gaan internationaliseren, zijn deze tot nog toe weinig ingesteld op de cultureel diverse samenleving, waardoor culturele insensitiviteit ontstaan binnen de instanties, zoals universiteiten en de gezondheidszorg. Hierdoor schieten instanties tekort bij de begeleiding en het hulpaanbod voor Chinese internationale studenten die kampen met (psychische) problemen. Echter, Nederland kent een aantal grote Chinese studentenorganisaties die Chinese internationale studenten bij aankomst in Nederland opvangen en hulp bieden bij praktische kwesties. Enerzijds verminderen Chinese studentenorganisaties gevoelens van eenzaamheid, depressie en heimwee onder Chinese internationale studenten, door deze studenten een stabiel netwerk te bieden. Anderzijds dragen deze organisaties bij aan het bestaan en behoud van de Chinese 'expat bubbel' dat het acculturatieproces voor Chinese internationale studenten tijdens hun studententijd in Nederland bemoeilijkt. Deze factoren kunnen een rol spelen in de acculturatieve stress die Chinese internationale studenten in Nederland ervaren.