Beperkt verbonden. De spanning tussen afstand en verbinding in Wormen en Engelen en Gebrek is een groot woord.

Abstract

In de hedendaagse literatuur is een ontwikkeling gaande waarbij op uiteenlopende manieren wordt geprobeerd om het postmodernisme voorbij te gaan zonder een stap terug te doen naar de naïviteit van daarvoor. Om die beweging beyond het postmodernisme mogelijk te maken, wordt er gezocht naar een manier om aan de werkelijkheid zonder groot verhaal toch een vaste betekenis te verlenen en vervolgens naar een weg om die betekenis in taal uit te drukken. In beide gevallen wordt de oplossing gevonden in een focus op verbinding. In hedendaagse literatuur staan personages centraal die zoeken naar een klein verhaal als vast kader waarbinnen zij hun leven vorm kunnen geven. Deze zoektocht, vaak resulterend in een worsteling tussen afstand en verbinding, krijgt gestalte in zowel de thematiek als de vorm van de romans. In dit bacheloreindwerkstuk wordt onderzocht in hoeverre Wormen en engelen (2017) van Maarten van der Graaff en Gebrek is een groot woord (2018) van Nina Polak blijk geven van die worsteling tussen afstand en verbinding, en hoe deze tot uiting komt in de thematiek en vorm van beide romans. In beide romans is verbinding het grondmotief: de hoofdpersonages zijn in zowel heden als verleden bezig om zich op allerlei manieren aan anderen te verbinden, maar vaak zijn die pogingen niet succesvol. Het verbindingsmotief wordt benadrukt door de vertelstructuur van de romans die, naast door vele reflecties van de hoofdpersonages op verbinding, wordt gekenmerkt door de weergave van dialogen en ingebedde persoonstekst. In de tekst wordt zo het netwerk van relaties waarbinnen de hoofdpersonages hun identiteit proberen vast te leggen zichtbaar.