Realisatie van de publieke opdracht in het gedigitaliseerde medialandschap : Hoe VPRO’s TEGENLICHT entertaint, onderwijst en participatie bewerkstelligt

Abstract

In de context van het digitale medialandschap herdefinieerde mediawetenschapper Gunn Sara Enli de publieke opdracht voor Europese omroepen naar entertainment, educatie en participatie door de kijker als burger. De door de Europese commissie aangestipte relevantie van dit onderwerp gaf aanleiding tot dit artikel. Daarnaast is de wijze waarop nieuwe mediaplatformen van een Nederlands publiek televisieprogramma bijdragen aan deze opdracht nog niet onderzocht. Het artikel levert een bijdrage aan bestaand onderzoek door middel van een kwalitatieve tekstanalyse van het VPRO-programma TEGENLICHT en zijn website. De hoofdvraag die daarbij werd gesteld was: Hoe draagt de TEGENLICHT-website in vergelijking met het televisieprogramma TEGENLICHT bij aan de door Enli geformuleerde publieke opdracht om de kijker als burger te entertainen, onderwijzen en laten participeren? Allereerst is het televisieprogramma geanalyseerd aan de hand van Enli’s theorie over herdefiniëring van de publieke opdracht en de theorie van televisiewetenschapper Sharon Marie Ross over uitnodigingsstijlen tot participatie op andere mediaplatformen. Vervolgens is de website geanalyseerd volgens de theorie dat mediaplatformen van publieke omroepen democratische participatie kunnen initiëren door aan te zetten tot deelname aan politieke activiteiten. Op basis van de uitgebreide participatie- en verdiepingsmogelijkheden fungeert TEGENLICHT’s website als een space of participation. De website blijkt ruimte te bieden voor participatie in datgene waartoe het televisieprogramma openlijk heeft uitgenodigd. Het televisieprogramma en de website dragen op verschillende wijzen bij aan de door Enli geformuleerde publieke opdracht. Het televisieprogramma entertaint en onderwijst de kijker en de website bewerkstelligt naast deze functies ook participatie. Beide platformen initiëren ook democratische participatie zowel online als offline, omdat TEGENLICHT de kijker als burger benadert, reactie en discussie uitlokt en diverse mogelijkheden biedt voor input vanuit de websitegebruiker. Door participatie op te nemen in de Nederlandse publieke mediaopdracht zullen publieke omroepen voldoen aan Europese criteria en kan hun publieke waarde zeker worden gesteld.