Lezend leren schrijven

Abstract

Schrijven werd in de achttiende eeuw steeds meer gezien als een middel om jezelf sociaal, intellectueel, emotioneel en moreel te ontwikkelen. Dit gold ook voor kinderen. Wat we echter niet weten, is hoe kinderen zo leerden schrijven, dat zij zichzelf in sociaal, intellectueel, emotioneel en moreel opzicht konden ontwikkelen. Dit onderzoek draagt bij aan een antwoord op die vraag, door voor het eerst te kijken naar het kinderboek als schrijftrainer. Hoe leerde het kinderboek jonge lezers hun schrijfvaardigheid te ontwikkelen? Om die vraag te beantwoorden, wordt de briefroman De kleine Grandisson, of de gehoorzame zoon (1782) van Margareta Geertruid-de Cambon van der Werken bestudeerd. De keuze voor dit werk hangt samen met het feit dat het schrijven, naast andere goede eigenschappen en deugden, hierin expliciet een centrale rol speelt. De roman leert namelijk, dat een goede schrijfvaardigheid van belang is als (1) oefening om beter te leren schrijven, als (2) sociaal communicatiemiddel en (3) als middel om te reflecteren en (nieuwe) inzichten te verwerven. Door middel van drie verschillende functies van het schrijven, die in het boek centraal staan, kan de lezer leren hoe hij of zij een betere schrijver kan worden.