Kappen!: een cognitieve analyse over moraliteit in de film Kappen!

Abstract

In dit Bachelor eindwerkstuk is de film Kappen! onderzocht vanuit een cognitief perspectief. De onderzoeksvraag is hoe Kappen! uitnodigt tot een bepaald moreel oordeel over de vier hoofdpersonages Sander, Chris, Emiel en Maarten. Dit onderzoek is uitgevoerd aan de hand van de structure of sympathy van Murray Smith en de theorie van Aertsen waarin hij zeven fundamentele gevoelens omschrijft naar de opbouw van sympathie. Deze twee theorieën zijn geïntegreerd omdat ze elkaar aanvullen op het gebied van alignment en allegiance (het tweede en derde niveau van de structure of sympathy). Smith onderzoekt met name de filmische middelen zoals mise-en-scène, camera-afstand enzovoort en Aertsens theorie is gebaseerd op de achtergrond van de toeschouwer. Zo zijn in dit onderzoek beide onderzocht. De deelvragen zijn gebaseerd op de componenten van de structure of sympathy, namelijk recognition, alignment en allegiance. In het tweede en derde niveau zijn de gevoelens van Aertsen toegepast. Uit deze analyse blijkt dat de film Kappen! uitnodigt om het morele oordeel over het personage Chris een aantal keer bij te stellen. Er is een graduele morele structuur te herkennen (Chris) waarbij het morele oordeel niet eenduidig gepresenteerd wordt. Zo voert hij moreel verwerpelijke handelingen uit, maar doordat de film spatial-temporal attachment en subjective acces met hem toestaat door onder andere zijn thuissituatie te tonen, kan het uiteindelijke morele oordeel over hem positief zijn. Daarnaast zijn er één dimensionale personages die gepresenteerd worden als goed versus kwaad zoals Sander en Emiel. Deze personages lijken een tegengestelde positie te hebben in de film. Verder is Maarten geïntroduceerd als een goedzak en staat de film weinig alignment met hem toe. Hierdoor blijft het morele oordeel over Maarten eenduidig gedurende de film.