I transform, so I can perform Onderzoek naar het lichamelijk schoonheidsideaal vertolkt door drie transformatiefoto’s van fitgirls op Instagram

Abstract

Een transformatiefoto is een afbeelding waarin een foto uit het verleden en een foto uit het heden naast elkaar zijn gezet. Door twee afbeeldingen uit een verschillende tijd naast elkaar te leggen, wordt de verandering die ondergaan is visueel verteld. Transformatiefoto’s zijn populair onder fitgirls op Instagram. Hun transformatie wordt vertolkt middels de representatie van het vrouwelijk lichaam. Dit gaat voorop aan de eventuele persoonlijke motivatie of de eventuele geestelijke gezondheid die getransformeerd is. Om te begrijpen hoe het vrouwelijk lichaam wordt gerepresenteerd en waarom het lichaam centraal wordt gesteld, zijn drie transformatiefoto’s van middelgrote Nederlandse fitgirls Cynthia Houben, Jip Isabel en Carmen Ketelaar geanalyseerd. Ten eerste is, middels een tekstuele analyse, gekeken naar de representatie van het vrouwelijk lichaam op beide afbeeldingen in de transformatiefoto’s. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gendercategorieën van Döring et. al., namelijk: relative size, feminine touch, function ranking, ritualization of subordiantion, licensed withdrawal en body display. Deze categorieën geven aan hoe genderstereotyperend de fitgirl wordt afgebeeld. Hoe meer deze categorieën aanwezig zijn, des te genderstereotyperender is de representatie. De lijst is aangevuld met twee categorieën die zich niet focussen op de representatie van het vrouwelijk lichaam, maar op de foto’s als geheel, namelijk: location en quality. De uitkomst is dat de gendercategorieën duidelijker aanwezig waren op de rechterfoto. Tevens heeft de rechterfoto een mooiere of intiemere locatie en is het van betere kwaliteit. De linkerfoto’s van de fitgirls verschillen meer van elkaar dan de rechterfoto’s, aangezien de fitgirls rechts ongeveer dezelfde lichamelijke houding aannemen. Het vrouwelijk lichaam wordt dus genderstereotyperend verbeeld. Dit houdt in dat de fitgirls zichzelf representeren vanuit de mannelijke blik. Het specifieke genderstereotyperende schoonheidsideaal voor vrouwen wordt in de drie transformatiefoto’s in stand gehouden. Als tweede onderdeel van het onderzoek is de interface van de mobiele applicatie van Instagram onder de loep genomen, middels een affordance-analyse. Er is gebruik gemaakt van de honeycomb framework van Kietzmann et. al., waarin de belangrijkste algemene affordances van sociale media voor marketing doeleinden staan opgesteld, namelijk: presence, sharing, identity, relationships, conversations, reputations en groups. Eerder onderzoek, gedaan door Fokkema, suggereert dat sharing, identity en relationships de belangrijkste affordances voor Instagram zijn. Door naar de bijbehorende affordances te kijken, wordt duidelijk tot welk gebruik Instagram de fitgirls stuurt. De uitkomsten van de affordance-analyse zijn dat Instagram gericht is op het delen van visuele content, positiviteit en het behalen van een groot bereik volgers. Naast positiviteit roepen de affordances van Instagram een blik van begeerte op. De mannelijke blik zit dus niet alleen ingebed in de wijze waarop het vrouwelijk lichaam wordt gerepresenteerd, maar ook in de interface van Instagram. Verder worden de fitgirls sociaal gestuurd door zichzelf te representeren op een manier die een hoog aantal ‘vind-ik-leuks’ oplevert, aangezien dit het verdienmodel van Instagram is. Het specifieke schoonheidsideaal in de drie transformatiefoto’s wordt dus beheerst door de mannelijke blik van vrouwelijkheid.