Interpretatie van integratie. Een verkennend onderzoek naar de consistentie van politieke partijen in het integratiedebat

Abstract

Er bestaan veel interpretaties van het begrip integratie. Vaak wordt integratie ook in één adem genoemd met andere onderwerpen, zoals huwelijksmigratie, onderwijs, huisvestiging, discriminatie, criminaliteit en normen en waarden. Ondanks de breedte van het onderwerp valt er wel een algemene opvatting in het integratiedebat te ontdekken. Die is door de jaren heen sterk veranderd, maar de huidige algemene opvatting is dat immigranten ‘mee moeten doen met de samenleving’. Ze moeten de taal leren, aan het werk en de Nederlandse normen en waarden overnemen. Binnen deze algemene opvatting zitten weer verschillen tussen de diverse politieke partijen. Dat heeft natuurlijk vooral te maken met de geschiedenis en de ideologie van de politieke partijen. Maar hoe consistent zijn partijen in hun opvattingen over integratie? Blijven zij in een debat stevig aan hun eigen standpunten vasthouden? Of zijn hun opvattingen in de praktijk heel anders dan dat zij op papier hebben gezet? En passen hun standpunten wel bij hun eigen ideologie? In dit onderzoek wordt ingegaan op de achtergrond en ideologie van vijf politieke partijen. Vervolgens wordt gekeken welke standpunten deze politieke partijen in verkiezingsprogramma’s, nota’s en op hun websites innemen over integratie. Tot slot wordt er een debat over het integratievraagstuk geanalyseerd om te kijken hoe standpunten van politieke partijen tot uiting komen. Het blijkt dat er geenszins sprake is van één vloeiende lijn tussen partij-ideologie, standpunten op papier en het debat. En dat maakt het integratiedebat er niet makkelijker op; voor de partijen niet, maar ook voor de burgers niet.