“Voor het leven leren wij”: Een kwalitatief interpretatief onderzoek naar betekenisgeving en professionalisering van docenten binnen ROC Friese Poort in het kader van Brede Vorming

Abstract

Dit onderzoek is uitgevoerd bij een mbo-instelling in Noord Nederland in opdracht van Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ecbo) te Den Bosch in samenwerking met ROC Friese Poort. In oktober 2017 heeft ROC Friese Poort een nieuw visiedocument gepubliceerd: “Wendbaar onderwijs, waardevolle mensen”. Eén van de speerpunten van deze nieuwe visie is in samenwerking met ecbo vertaald naar de publicatie: “De waarde(n) van brede vorming, Bildung in het beroepsonderwijs”.

Brede vorming is de nieuwe koers die de ROC Friese Poort vaart. In dit onderzoek staat de veronderstelling centraal dat dit niet alleen impact heeft op de student maar ook op de docent. Het is dan ook de bedoeling om vanuit ROC Friese Poort een programma te creëren voor docenten wat aansluit bij de waarden van brede vorming in het beroepsonderwijs. Maar wat vindt de docent van deze verandering? Dit onderzoek heeft als doel om te begrijpen hoe docenten binnen ROC Friese Poort betekenis geven aan brede vorming en hoe dit van invloed is op eigen ontwikkeling als docent. De probleemomschrijving en het doel van dit onderzoek hebben geleid tot volgende onderzoeksvraag:

Welke betekenis geven docenten binnen ROC Friese Poort aan brede vorming en welke implicaties heeft dit voor hun eigen professionalisering?

Om deze hoofdvraag te beantwoorden heb ik gebruik gemaakt van kwalitatieve, interpretatieve onderzoek benadering. Doormiddel van 15 semigestructureerde interviews, waarbij ik gebruik heb gemaakt van participatory photography, heb ik data verzameld. Daarnaast heb ik documenten van ROC Friese Poort als achtergrondinformatie gebruikt in dit onderzoek.

In de analyse kwam naar voren dat alle docenten, op basis van maatschappelijke ontwikkelingen, het belang van brede vorming de huidige tijd als relevant ervaren. Echter geven zij verschillend betekenis aan brede vorming. De helft van de respondenten in dit onderzoek is groot voorstander van de verandering richting brede vorming en is hier ook actief mee bezig. De andere helft van de respondenten is nog niet bekend met het begrip brede vorming, waarbij sommige weerstand hebben tegen de verandering. Zij ervaren dat de verandering van bovenaf wordt ingestoken en verwijzen naar de vele veranderingen die in het onderwijs plaatsvinden.

Brede vorming vraagt om een andere kijk naar het onderwijs en om meer normatieve professionalisering van docenten. Door de specifieke context van ROC Friese Poort, de complexiteit van de organisatie en het ontbreken van duidelijke kaders voor docenten, wordt er nog geen gezamenlijke betekenis aan brede vorming gegeven. Aangezien het om een verkennend onderzoek gaat, is het een mooi startpunt voor ROC Friese Poort om van onderop in te spelen op de processen van betekenisgeving in het kader van brede vorming en hoe dit van invloed is op de professionalisering van docenten.