Aandacht voor de mens achter de ziekte: Een kwalitatief onderzoek naar de implementatie van ‘positieve gezondheid’ in het Jeroen Bosch Ziekenhuis vanuit het perspectief van zorgprofessionals
Summary
Zorginstellingen moeten de kwaliteit van hun zorg verantwoorden. Dit gebeurt door middel van prestatie-indicatoren. Kwaliteit van zorg wordt zo gecontroleerd en gesystematiseerd. De ontwikkeling van het concept positieve gezondheid stimuleert de zorg weer meer patiëntgericht te maken. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis implementeerde positieve gezondheid in haar strategie. Dit onderzoek bekijkt de implementatie vanuit het perspectief van zorgprofessionals. Door middel van kwalitatief onderzoek wordt een antwoord geformuleerd op de vraag:
Hoe maken verschillende groepen zorgprofessionals van het Jeroen Bosch Ziekenhuis zich het concept positieve gezondheid eigen binnen hun bestaande opvattingen en werkzaamheden, en hoe zijn verschillen of overeenkomsten tussen groepen zorgprofessionals bij het zich eigen maken van positieve gezondheid te verklaren?
Het design van dit onderzoek was een casestudy, waarbij gebruikt werd gemaakt van observaties, interviews en documentanalyse. De belangrijkste bevindingen zijn dat positieve gezondheid volgens zorgprofessionals nog aan houvast mist. Het concept is lastig meetbaar, kent geen richtlijnen en de vragenlijst is ongevalideerd. Daarnaast blijkt dat met name de groep medisch specialisten zich terughoudend opstelt. Positieve gezondheid zit niet geïntegreerd in prestatie-indicatoren, waardoor experimenteren een vertroebeling oplevert in de prestatiescores van het JBZ. Kortom, zorgprofessionals ervaren interne tegenstrijdigheden bij het eigen maken van positieve gezondheid.
De bevindingen worden geanalyseerd aan de hand van drie theoretische perspectieven van Martin (2002). Uit de analyse zal blijken dat zorgprofessionals veelal het evidence-based paradigma als uitgangspunt nemen bij de benadering van positieve gezondheid. Daarentegen stimuleert positieve gezondheid een verschuiving naar het patiëntgerichte paradigma. Aan de hand van deze paradigma’s laat dit onderzoek zien hoe zorgprofessionals invulling geven aan hun professionaliteit in een zorgcontext die gericht is op prestatie en controle. Zodoende vindt dit onderzoek aansluiting bij een debat in de literatuur: het professionalisme-managerialism debat. Managerialism houdt het evidence-based paradigma in stand en versterkt zo één vorm van professionaliteit. Dit geeft een nieuwe wending aan het debat.