Beleid voor een meertalig Europa?

Abstract

De taaldiversiteit in Europa is enorm. Het respecteren van diversiteit, en dus ook taaldiversiteit, is dan ook een van de grondbeginselen van de EU. Naar aanleiding hiervan is er in 2002 de doelstelling opgesteld dat elke Europese burger vanaf een jonge leeftijd les krijgt in ten minste twee vreemde talen. Dit onderzoek gaat in op de haalbaarheid van deze doelstelling met de huidige maatregelen die worden genomen in de EU en verschillende landen. Dit wordt onderzocht door middel van een sample van vijf landen (België, Bulgarije, Nederland, Spanje en Zweden), die samen een representatief beeld van Europa proberen te geven, op basis van hun geografische locatie. België is toegevoegd omdat het in Europa een bekend voorbeeld is van een land met drie officiële talen. De vraag is echter of de inwoners van België daarmee ook een voorsprong hebben in het behalen van de doelstelling. Om de haalbaarheid te testen is er gebruik gemaakt van zowel een literatuuronderzoek, waarin rapporten, beleidsdocumenten en surveys zijn bekeken, als een veldonderzoek, waarbij semigestructureerd interviews zijn afgenomen met een lid van de Europese Commissie en verschillende personen die betrokken zijn bij taalbeleid in de vijf landen. Uit de analyse blijkt dat de doelstelling slechts deels voldoet aan de speerpunten voor effectief taalbeleid die zijn opgesteld naar aanleiding van de literatuur. Ook de uitvoering van de doelstelling blijkt niet effectief, in zoverre dat de benchmarks die door de EU zijn voorgesteld niet haalbaar zijn. Afgezien daarvan is er wel een lichte stijging waarneembaar in het percentage EU-burgers dat twee of meer vreemde talen spreekt. De conclusie van dit onderzoek is hiermee dat de doelstelling niet haalbaar is met de huidige maatregelen die worden genomen. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt er aanbevolen om meetinstrumenten te ontwikkelen voor andere talen naast Engels, rekening te houden met de manier waarop de leerling de taal later gaat gebruiken, de minderheids- en migrantentalen mee te nemen in de doelstelling en de invulling van het beleid af te stemmen op het doel dat men ermee wil bereiken.