Papier hier! Het papieren boek als steun in veranderende tijden

Abstract

Dit onderzoek wijst uit hoe Nederlandse romans van voor en na de digitalisering verschillen in de manier waarop zij leescultuur verbeelden. Rond de eeuwwisseling werden digitale media alomtegenwoordig. Dit bracht nieuwe vormen van literatuur met zich mee die het papieren boek volgens verschillende onderzoekers een andere status gaven. Dit komt volgens hen tot uiting in de herwaardering van het papieren karakter van boeken, onder andere doordat nieuwe dimensies van lezen vanaf papier ontwikkeld worden. Digitale media hebben echter ook invloed op de hedendaagse romanproductie. Wat deze verandering precies inhoudt is in deze scriptie geanalyseerd aan de hand van twee romans: Naamloos, geschreven door Pepijn Lanen in 2015, en Rachels Rokje, geschreven door Charlotte Mutsaers in 1994. Aan de hand van deze romans kan geconcludeerd worden dat er een duidelijk verschil te ontwaren is in romans van voor en na de digitalisering wat betreft de status van het papieren boek die zich hierin aftekent. Het lezen van papieren boeken functioneert in beide boeken als een tegenreactie op de vooruitgang. Aandacht voor het materiële aspect van het boek treedt sinds de eeuwwisseling echter op de voorgrond, waar voor deze tijd vooral de nadruk werd gelegd op de inhoud van de werken die in een boek aan bod kwamen. Dit onderzoek wijst uit dat nieuwe media daarom de revanche van het papieren boek aankondigen. Dit medium is in tijden van ongewenste vooruitgang de enige houvast voor de personages. Deze cruciale functie kan het papieren boek niet alleen in romans, maar ook in de werkelijkheid vervullen.