Genderverschillen in leiderschapsstijl in een organisatiecontext.
Summary
Er wordt volop geschreven over het onderwerp gender in combinatie met leiderschap. Politici en wetenschappers zijn ontevreden over het aantal vrouwen in de top, want waarom zijn er zo weinig vrouwen in topposities? De afgelopen jaren is er een toename in het aantal vrouwen in managementposities (Eagly, Johannesen-Schmidt & van Engen, 2003). Dit roept de vraag op of vrouwen zich anders gedragen dan mannen wanneer zij een leidinggevende positie innemen. Deze ontwikkelingen maakt het relevant onderzoek te doen naar de verschillen in leiderschapsstijl van mannelijke en vrouwelijke leiders. Omdat leiderschap zich afspeelt in een organisatiecontext, is leiderschap tevens afhankelijk van die context (Porter & McLaughlin, 2006). Dit maakt het interessant om te onderzoeken in hoeverre de organisatiecontext deze verschillen beïnvloedt. Dit onderzoek richt zich daarom op hoe een baankenmerk en hoe organisatiekenmerken mannelijk en vrouwelijk leiderschap beïnvloedt.
In dit onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen transformationeel, transactioneel en laissez-faire leiderschap. Voorgaande studies laten zien dat vrouwelijke leiders een grotere mate van transformationeel en transactioneel leiderschap vertonen dan mannelijke leiders. Voor mannen werd gevonden dat zij een grotere mate van laissez-faire leiderschap hebben (Eagly, et al., 2003). Daarnaast zijn organisatiekenmerken van groot belang voor iemand zijn of haar leiderschapsstijl. Zo werd door eerdere auteurs gevonden dat vrouwen werkzaam in organisaties met een masculiene cultuur, meer masculien gedrag vertonen (Derks, Ellemers, van Laar & de Groot, 2010). Aan de hand van de selectie en socialisatie mechanismen en het Queen Bee effect waren de verwachtingen dat het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke leiders kleiner is in hogere managementniveaus, in meer sekse gesegregeerde branches en in de private sector.
Om de hypotheses te testen en antwoord te geven op de onderzoeksvragen is er gebruik gemaakt van een kwantitatieve onderzoeksmethodiek. Er is een bestaande dataset gebruikt met data over mannelijke en vrouwelijke leiders. Aan de hand van multipele regressie analyses zijn de hypotheses getest. De resultaten lieten zien dat de mate waarin mannen een transformationele leiderschapsstijl hebben significant groter is dan dat van vrouwen. De mate waarin leiders een transactionele of laissez-faire leiderschapsstijl vertonen was significant groter voor vrouwen dan voor mannen. Met betrekking tot het baankenmerk bleek er voor transformationeel leiderschap minder verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke leiders te zijn op hogere managementniveaus. Voor de organisatiekenmerken seksesegregatie van de branche en sector (publiek of privaat) zijn geen significante verschillen gevonden.
Hieruit kan worden geconcludeerd dat er verschillen zijn in de mate waarin mannen en vrouwen een leiderschapsstijl vertonen. Voor transactioneel leiderschap was dit in lijn met de verwachtingen, echter voor transactioneel en laissez-faire leiderschap waren de resultaten in tegenstelling tot de verwachtingen. Op hogere managementniveaus zijn er minder verschillen tussen mannen en vrouwen in hun mate van transformationeel leiderschap. Dit zou een bewijs kunnen zijn voor het Queen Bee effect.