WAT ZIJN DE EFFECTEN VAN HET BELEID TEGEN MENSENHANDEL BINNEN DE PROSTITUTIESECTOR VAN DE GEMEENTE UTRECHT OP HET ZANDPAD TUSSEN 2000 EN 2013 EN DRAAGT DIT BIJ AAN DE VORMING VAN EEN LANDELIJK UNIFORM KADER?

Abstract

Doordat in 2008 mensenhandel is geconstateerd op het Utrechtse Zandpad, is tussen 2008 en 2010 een experimentele proeftuin gestart om maatregelen ter preventie van mensenhandel te testen, waarna de geteste maatregelen zijn opgenomen in het Utrechtse beleid tegen mensenhandel. Deze maatregelen van de gemeente Utrecht hadden betrekking op de invoering van maximale werkdagen, op de minimale huurtermijn van een werkplek en op de registratieplicht. In 2013 zijn de werkplekken voor de raamprostituees echter gesloten, omdat wederom mensenhandel werd geconstateerd. Vanwege de decentrale wetgeving ontbreekt een nationaal prostitutiebeleid. Het Utrechtse beleid tegen mensenhandel bevat vooruitstrevende maatregelen, afkomstig uit het uniforme wetsvoorstel voor een landelijk kader in de Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche (Wrp). Het doel van dit onderzoek is om de effecten van de Utrechtse maatregelen tegen vrouwenhandel op het Zandpad te analyseren en om op basis van die bevindingen tot nieuwe inzichten te komen voor het nog ontbrekende nationale prostitutiebeleid. De hoofdvraag van deze scriptie luidt: “Wat zijn de effecten van het beleid tegen mensenhandel binnen de prostitutiesector van de gemeente Utrecht op het Zandpad tussen 2000 en 2013 en draagt dit bij aan de vorming van een landelijk uniform kader?” Door middel van deskresearch aan de hand van een analyse van gemeenterapporten en een literatuuronderzoek is gebleken dat het doel van het Nederlandse nationale prostitutiebeleid is om veilige prostitutie mogelijk te maken en het beroep te normaliseren. Tevens moet het beleid het zelfstandige karakter van de sekswerkers waarborgen. Uit het bronnenonderzoek blijkt dat dit in Utrecht niet het geval is. De focus van het Utrechtse beleid tegen mensenhandel is gericht op de preventie van mensenhandel en elke prostituee wordt gezien als een potentieel slachtoffer. Het welzijn van de vrijwillige, zelfstandige en mondige prostituee is geen prioriteit. Daarnaast ontbreken analyses van de neveneffecten van de maatregelen, zoals vrouwen die zijn verplaatst naar de illegale sector, in de overheidsrapporten. Naar aanleiding van dit onderzoek kan worden geconcludeerd dat het Utrechtse beleid tegen mensenhandel vooruitstrevende Wrp-maatregelen bevat, maar dat deze zijn ingevoerd vanuit een ander perspectief en met een ander doel dan wordt beoogd met de Wrp en het nationale prostitutiebeleid, namelijk om veilige prostitutie mogelijk te maken. Het doel om tot inzichten te komen voor het nationale beleid is daarmee niet bereikt.