Christelijke politiek en het kiesrechtvraagstuk: De invloed van christelijke politieke partijen in Nederland en België op de uitbreiding van het kiesrecht in de periode 1880-1918

Abstract

In deze scriptie is onderzocht welke invloed christelijke politieke partijen in Nederland en België hebben gehad op de uitbreiding van het kiesrecht in de periode 1880-1918. Er is een vergelijking gemaakt tussen Nederland en België, omdat ten tijde van het debat over het kiesrechtvraagstuk christelijke politieke partijen in beide landen erg invloedrijk waren. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat zowel in Nederland als in België de christelijke politieke partijen een vertragende invloed hebben gehad op de uitbreiding van het kiesrecht. In Nederland was hiervan met name sprake gedurende de confessionele kabinetten Kuyper (1901-1905) en Heemskerk (1908-1913). Vergaande kiesrechtuitbreiding en algemeen kiesrecht, neigde volgens hen naar individuele soevereiniteit, terwijl in hun ogen alleen God soeverein is. In België waren de katholieken ook tegen vergaande kiesrechtuitbreiding en algemeen kiesrecht. Zij waren voorstander van huismankiesrecht, waarbij kiesrecht werd toegekend aan het door God benoemde hoofd van het gezin. Opstanden en stakingen in België zorgden er echter voor dat de katholieken zich toch genoodzaakt voelden in te stemmen met het algemeen meervoudig stemrecht. Toch hebben zij, in rustige perioden, geen aandacht besteed aan het kiesrechtvraagstuk. Dit was ook niet nodig, aangezien zij een absolute meerderheid hadden. Kiesrechtuitbreiding en algemeen kiesrecht werden in Nederland door de christelijke partijen met name tegengehouden uit principiële motieven. In België was dit ook het motief, maar daar speelden ook electorale motieven een rol. Met name de angst voor de opkomst van de socialisten was een reden om tegen kiesrechtuitbreiding en algemeen kiesrecht te zijn.