‘Ik wil als schrijver het geheugen van mensen zijn’ Een onderzoek naar de invloed van Nederlandse romans bij de verwerking van de Indonesische dekolonisatieoorlog (1945-1950)

Abstract

In deze scriptie is onderzocht hoe Nederlandse romans de verwerking van de Indonesische dekolonisatieoorlog (1945-1950) hebben beïnvloed. Bij de worsteling om met een moeizaam verleden in het reine te komen past het Duitse woord Vergangenheitsbewältigung. Dit begrip vormde het theoretische kader. Middels drie casestudies werd de receptie en impact van Nederlandse literatuur, waarin een kritisch geluid was te horen over de koloniale oorlog, onderworpen aan een analyse. De volgende boeken werden hiervoor geselecteerd: De walgvogel - Jan Wolkers (1974) De laatste tyfoon - Graa Boomsma (1992) De tolk van Java - Alfred Birney (2016) Naast deze romans bestond het primaire bronmateriaal uit kranten, vaktijdschriften, opiniebladen en internetpagina’s. Uit dit onderzoek is gebleken dat de publicatie van De walgvogel weinig aanleiding vormde voor ophef. Hetgeen ook onderdeel is van de worsteling met het verleden. De laatste tyfoon en De tolk van Java vonden wel uitgebreid weerklank in de media. In geval van De laatste tyfoon leidde dit tot felle maatschappelijke discussies waarbij verschillende partijen betrokken waren. Bestaande beelden van de koloniale oorlog in onze herinneringscultuur kwamen hierbij onder druk te staan. De confrontatie met de expliciete en uitvoerige beschrijvingen van de gruwelijkheden in De tolk van Java werkte zuiverend en droeg bij aan de verdere verwerking van deze trauma’s.