Bestaan in het ontstaan: denken als performance in 'Samen denken - een experiment'

Abstract

Deze scriptie benaderd het performance gesprek 'Samen denken - een experiment' als een onderzoek naar het denken in de esthetische ervaring. De vraag die hierbij gesteld wordt luidt: ‘Hoe produceert het materieel-discursieve apparatus van Samen denken – een experiment een gemeenschappelijke en performatieve vorm van denken? In navolging van Barad wordt laten zien hoe de wereld slechts bestaat in haar performance in plaats van dat ofwel materie ofwel discours hier een bepalende factor in zijn. Barad stelt materie gelijk aan discours in de zin dat een materiële of discursieve entiteit op eenzelfde manier een organisatie is van (on)mogelijkheden in het verdere ontstaan van dingen of ideeën. Een dergelijke materieel-discursieve constellatie is een apparatus. In de scriptie wordt de gespreksvorm van 'Samen denken - een experiment' benaderd als apparatus dat een bepaald soort denken produceert. De manier waarop denken zich kenbaar maakt wordt uitgelegd a.h.v. de ruimtelijke notie van het denken van Deleuze & Guattari, die het denken benaderen als een fenomeen dat zich op verschillende manieren materialiseert. Zo wordt het apparatus van 'Samen denken - een experiment' benaderd als een materialisatie van denken, evenals de denkvorm die in het gesprek geproduceerd wordt. De analyse wijst uit dat de voorwaardes van het apparatus (de principes van het gesprek dat er geen doel, geen onderwerp en geen leider is, de aangereikte denktechniek voor het vertragen en beschouwen van gedachtes en een specifieke staging van het gesprek) een tegelijkertijd reflectieve als actieve manier van denken vereisen, waardoor er een gemeenschappelijk bewustzijn ontstaat waarin gedachtes performatief werken. In navolging van Kattenbelt wordt onderbouwd dat de performativiteit en gemeenschappelijkheid van de geproduceerde denkvorm geïntensiveerd worden aangezien het een esthetische ervaring betreft. De scriptie draagt door middel van deze bevindingen bij aan het conceptualiseren van het denken voorbij representationalisme als een materiële praktijk die plaatsvindt in de uitvoering.