De robotchirurgie en de medisch specialist; Een onderzoek naar robotisering en het effect hiervan op het welzijn van de medisch specialist

Abstract

In dit onderzoek is de invloed van robotisering op het welzijn van de medisch specialist die met de Da Vinci operatierobot werkt onderzocht. Door technologische ontwikkelingen is er de laatste jaren een andere kijk op de zorg- en dienstverlening in Nederland ontstaan; zo hebben bijvoorbeeld steeds meer ziekenhuizen een Da Vinci operatierobot aangeschaft. De medisch specialist gebruikt deze robot als verlengstuk voor het uitvoeren van kijkoperaties. Ondanks het feit dat het werken met deze robot een steeds groter onderdeel van het werk van medisch specialisten wordt, zijn de gevolgen hiervan op het welzijn vooralsnog onbekend. Om deze reden heeft dit onderzoek als doel inzicht te verschaffen in de manier waarop robotisering het welzijn van de robot medisch specialist beïnvloedt. Het Job Demands-Resource model is hierbij als denkkader gebruikt om te verklaren hoe bepaalde mechanismen lopen en de onderlinge relaties bloot te leggen. Wanneer gewerkt wordt met de Da Vinci, veranderen mogelijk de hulpbronnen en taakeisen, en daarmee het welzijn van de robot medisch specialist. De onderzoeksvraag die hier uit voortvloeit luidt: Welke gevolgen heeft het werken met de Da Vinci voor het welzijn van de medisch specialist en welke rol spelen hulpbronnen en taakeisen hierin?

Voorafgaand aan de data verzameling heeft er een literatuurstudie, een “observatie” van de operatiesetting én een informeel gesprek met een professor die gespecialiseerd is in de Da Vinci plaatsgevonden. Op basis hiervan zijn vier veranderingen geformuleerd die door het werken met de Da Vinci plaatsvinden: (1) de verandering van houding, (2) het wegvallen van de haptische feedback, (3) het verminderen van de communicatie en (4) de afwisseling van werkzaamheden. Met behulp van semigestructureerde interviews is vervolgens gekeken naar (1) wat er nog meer veranderd is nu er met de Da Vinci wordt gewerkt, (2) welke gevolgen dit heeft voor de taakeisen dan wel hulpbronnen én (3) de uitwerking hiervan op het psychologisch, fysiek en sociaal welzijn van de robot medisch specialist.

Een belangrijke bevinding van dit onderzoek is onder andere de toename in controle over werkzaamheden door de technische handigheden van de Da Vinci. Medisch specialisten hebben hierdoor een verbeterd psychologisch, fysiek en sociaal welzijn. Door het herstellen van de natuurlijke kijkhoek zijn fysieke klachten eerder uitzondering dan regel. Met de komst van dedicated teams is met name het sociaal welzijn toegenomen. Daarnaast brengt het technischer opereren niet alleen diversiteit aan werkzaamheden maar vraagt het ook om meer bekwaamheden van de robot medisch specialist. Dit leidt tot een toename in werktevredenheid. Tot slot blijkt uit dit onderzoek dat de Da Vinci de robot medisch specialist de mogelijkheid biedt innovatief bezig te blijven met de zorg en deze te verbeteren.