Communisten, commercie en de COCOM. De overwegingen van de Nederlandse regering met betrekking tot controles op de export naar het Oostblok (1948-1952).

Abstract

In deze scriptie is gekeken naar de overwegingen van de Nederlandse regering met betrekking tot controles op de export naar het Oostblok in de periode 1948-1952. Een belangrijk vraagstuk daarbij is in hoeverre politiek-economische en veiligheidspolitieke argumenten daar een rol bij hebben gespeeld. Wat betreft de politiek-economische overwegingen: uit het onderzoek is gebleken dat zowel micro- als macro-economische argumenten belangrijk zijn geweest voor de bepaling van het Nederlandse standpunt. Met betrekking tot het veiligheidspolitieke aspect moest worden geconcludeerd dat Nederland aanvankelijk slechts alleen het indirecte veiligheidsbelang van de exportcontroles inzag. Later zouden echter ook directe veiligheidspolitieke overwegingen – hoewel mondjesmaat – een rol gaan spelen in het Nederlandse beleid. De uiteindelijke conclusie van deze scriptie is dat de politiek-economische overwegingen van doorslaggevende betekenis zijn geweest voor de Nederlandse houding; een belangrijke oorzaak daarvan was dat de prioriteiten van de ambtenaren die het beleid maakten voornamelijk op economisch gebied lagen.