(On)gevaarlijke Ontkenningen; Het Effect van Ontkenningen in Bijsluiters op het Risicogevoel Bij Medicijngebruik Via de Subjectieve Begrijpelijkheid van de (Bijsluiter)tekst.

Abstract

Bijsluiters van geneesmiddelen moeten volgens de Nederlandse wet goed te begrijpen kunnen zijn. Uit onderzoek blijkt echter dat bijsluiters vaak niet aan deze eis voldoen. Dit onbegrip zou bij lezers kunnen leiden tot een onveilig gevoel betreft het medicijngebruik. Een tekstelement dat in deze context mogelijk een rol speelt, is de ontkenning. Het huidige onderzoek zal door middel van een experimentele opzet onderzoeken of de relatie tussen het gebruik van ontkenningen in Nederlandse bijsluiters en het risicogevoel betreft het medicijngebruik gemedieerd wordt door de subjectieve begrijpelijkheid van de tekst. Twee bijsluiterteksten van een fictief medicijn werden ontworpen, waarbij slechts één van deze teksten ontkenningen bevatte. De respondenten (N=151) werden opgedeeld in twee groepen. De ene groep kreeg de tekst met enkel bevestigende zinnen te lezen, terwijl de andere groep de tekst met ontkenningen las. Hierna vulden beide groepen een online vragenlijst in waarin “subjectief begrip” en “risicogevoel” werden gemeten. Uit een t-test bleek dat het gebruik van ontkenningen geen effect had op de subjectieve begrijpelijkheid van de tekst, waardoor deze variabele geen mediërende functie kon hebben in de relatie tussen het gebruik van ontkenningen en het risicogevoel. Wel bleek het gebruik van ontkenningen te zorgen voor een veiliger gevoel betreft het medicijngebruik. Deze resultaten lijken in tegenspraak met eerder verschenen literatuur. Mogelijk bleef een effect van ontkenningen op subjectief begrip uit door het soort ontkenningen dat werd gebruikt en het hoge opleidingsniveau van de proefpersonen. Vermoedelijk zou het effect van ontkenningen op risicogevoel verklaard kunnen worden door het feit dat de tekst met ontkenningen beter inspeelde op negatieve verwachtingen bij medicijnen dan de tekst zonder ontkenningen.