Begrenzen of begrijpen? Kwalitatief onderzoek naar dilemma’s van professionals in het jeugddomein bij het omgaan met extreme uitingen van jongeren.

Abstract

Achtergrond: Professionals in het jeugddomein kunnen een rol spelen in de preventie van radicalisering. Onderzoek wijst uit dat veel professionals echter handelingsverlegen zijn in het omgaan met extreme uitingen (gedrag en uitspraken). Doel: Onderzocht is hoe professionals omgaan met extreme uitingen van jongeren, welke dilemma’s zij daarbij ervaren, en wat zij nodig hebben om beter met dilemma’s om te gaan. Methode: Narratieve interviews zijn afgenomen bij dertien professionals uit het jeugddomein (onderwijs, hulpverlening, jongerenwerk, gemeente, politie). Resultaten: Grofweg zijn er drie afwegingen waarbij professionals dilemma’s ervaren. De eerste afweging is om wel of niet op een extreme uiting te reageren. Daarbij spelen mee: beschikbare tijd, inschatting van ernst, ruimte voor het kind, eigen veiligheid, veronderstelde eigen invloed en wetten of regels. Een tweede afweging is het kiezen van een strategie: gedrag verbieden, uithoren over opvattingen, bewustzijn creëren, discussiëren over opvattingen of inleven en hulp bieden. Regelmatig heeft de gekozen strategie niet het gewenste effect en staan professionals voor de derde afweging: wel of geen vervolgstappen nemen. Een vervolgstap kan zijn om signalen te melden – iets waar veel professionals moeite mee hebben. Daarnaast kan het omgaan met ouders professionals voor dilemma’s stellen. Professionals hebben behoefte aan kennis, ervaring en advies van specialisten zodat zij radicalisering kunnen tegengaan. Bij dilemma’s hebben professionals behoefte aan gedeelde verantwoordelijkheid en steun van collega’s. Conclusie: Professionals hebben in het omgaan met dilemma’s (emotionele) steun nodig van hun collega’s of experts.