De invloed van persoonlijke kenmerken bij het vinden en begrijpen van pensioeninformatie. Het Uniform Pensioen Overzicht onderzocht.

Abstract

Het Uniform Pensioen Overzicht (UPO) is het document waarmee pensioendeelnemers ieder jaar door hun pensioenfonds op de hoogte worden gebracht van hun pensioenresultaten. Het is belangrijk dat iedereen, ongeacht persoonlijke vaardigheden, dit document begrijpt, om een goede financiële planning te kunnen maken voor de oude dag. In dit onderzoek is het nieuwste UPO van 2017 getest op de vindbaarheid en begrijpelijkheid van de informatie. Ook is de invloed vastgesteld van de persoonlijke kenmerken taalvaardigheid (woordenschat en leesvaardigheid) en voorkennis daarop. Daarbij is een vergelijking gemaakt met resultaten van het UPO 2013 van Lentz en Pander Maat (2013). Uit analyses bleek dat het UPO 2017 zowel op vindbaarheid als begrijpelijkheid van de informatie achteruit is gegaan in vergelijking met het UPO 2013. Voor scores van vindbaarheid kwam leesvaardigheid, gemeten met een clozetoets, uit een regressieanalyse naar voren als belangrijkste voorspeller. In vergelijking met het UPO 2013 is de invloed van taalvaardigheid op vindbaarheid toegenomen. Proefpersonen met een hoge leesvaardigheid waren beter in staat de informatie in het UPO 2017 te vinden dan proefpersonen met lage leesvaardigheid. Voor scores van begrip kwam alleen opleidingsniveau naar voren als voorspeller. Taalvaardigheid bleek in het UPO 2017 geen invloed meer te hebben, in tegenstelling tot het UPO 2013 waar woordenschat de belangrijkste determinant was. De begripskloof tussen mensen met hoge respectievelijk lage taalvaardigheid blijkt afgenomen; er is daarom sprake van een Martinus-effect op basis van de invloed van taalvaardigheid tussen begrip van de twee UPO’s.