Vul in: productie of kennis?

Abstract

Nederlandse zelfstandig naamwoorden kennen een onderscheid in grammaticaal geslacht: commuun (met lidwoord de) en onzijdig (met lidwoord het). Dit onderscheid wordt typisch pas laat in het verwervingsproces verworven (Blom, Polišenká & Weerman, 2008). Nederlandse kinderen met een taalontwikkelingsstoornis hebben nog meer moeite met de verwerving van grammaticaal geslacht dan typisch ontwikkelende kinderen (Orgassa & Weerman, 2008). Keij et al. (2012) hebben onderzoek gedaan naar het verschil tussen productie en kennis van het Nederlandse grammaticaal geslacht met deze groep kinderen. Hiervoor maakten zij gebruik van drie taken: (i) een productietaak, (ii) een kennistaak en (iii) een zogenaamde fill in the gap-taak die, net als de tweede taak, de kennis van de kinderen zou moeten meten. Deze laatstgenoemde taak werd niet door Keij et al. (2012) gepubliceerd, omdat de resultaten niet direct overeenkwamen met de resultaten op de kennistaak. Deze studie richt zich daarom op deze fill in the gap-taak met het doel te onderzoeken wat deze taak precies meet: productie of kennis? Om deze vraag te beantwoorden, wordt gekeken naar de reactietijden op de fill in the gap-taak en de kennistaak. Daarnaast behandelt deze studie het verschil in prestaties van de twee groepen kinderen op de fill in the gap-taak. Aan het onderzoek namen twee groepen kinderen deel: (i) twee groepen van in totaal 26 typisch ontwikkelende kinderen van 6;7-7;7 en 8;6-9;11 jaar oud en (ii) twee groepen van in totaal 20 kinderen met een taalontwikkelingsstoornis van 8;4-11;3 en 10;2-12;0 jaar oud. De productietaak van Keij et al. (2012) is gebaseerd op de door Unsworth (2008) ontwikkelde sentence completion task, waarbij het gebruik van de en het in relatie tot commune en onzijdige zelfstandig naamwoorden wordt getest. De kinderen moeten oraal een zin afmaken en daarbij zelf het lidwoord, bijvoeglijk naamwoord en zelfstandig naamwoord produceren. De kennistaak bestaat uit multiplechoicevragen waarbij het kind een plaatje van een object te zien krijgt en daarbij zelf het goede lidwoord moet selecteren. Tot slot moeten de kinderen tijdens de fill in the gap-taak op een open plek in een zin het juiste zelfstandig naamwoord kiezen op basis van het lidwoord en bijvoeglijk naamwoord. Uit de resultaten bleek dat de typisch ontwikkelende kinderen aanzienlijk beter presteerden op de fill in the gap-taak dan kinderen met een taalontwikkelingsstoornis. Omdat beide groepen kinderen het slechtst presteerden op de fill in the gap-taak en het best op de kennistaak, kon er geen aanname gedaan worden over de aard van de fill in the gap-taak. Op basis van de reactietijden op de kennistaak en fill in the gap-taak, kon echter wel geconcludeerd worden dat de fill in the gap-taak niet overeenkwam met de kennistaak. Beide groepen kinderen reageerden aanzienlijk langzamer op de fill in the gap-taak dan op de kennistaak. Daarom kan aangenomen worden dat de fill in the gap-taak beter te vergelijken is met productie dan met kennis.