Nederlandse teksten saai? Niet meer!

Abstract

De wereld zoals wij die kennen zou niet bestaan zonder taal. Toch kopt de NOS met “Nederlands is saai. Hoe kan het beter?” (NOS, 2016). Al jarenlang wordt er onderzoek gedaan naar talloze tekstkenmerken die mogelijk een positieve invloed hebben op waardering en begrip van teksten in het onderwijs. Binnen deze onderzoeken is echter telkens gericht op één of enkele tekstkenmerken op slechts één schoolniveau, waarbij zelden is gevraagd naar meningen van leerlingen en opvattingen van docenten. Ook is er geen eerder onderzoek gedaan naar specifiek teksten die bij het vak Nederlands gebruikt worden. In deze studie wordt daarom middels zelfrapportages op drie schoolniveaus onderzocht welke tekstkenmerken leerlingen waarderen in teksten die ze lezen bij het vak Nederlands. Op basis van vragenlijsten ingevuld door leerlingen, focusgroepen met leerlingen en gesprekken met docenten werd antwoord gezocht op de hoofdvraag ‘Aan welke kenmerken moeten teksten voor het vak Nederlands op diverse niveaus voldoen om ervoor te zorgen dat leerlingen de teksten waarderen?’ en de subvragen ‘In hoeverre is er een verschil in voorkeur voor tekstkenmerken tussen jongens en meisjes?’ en ‘Hoe moeten teksten er volgens docenten uitzien om door leerlingen gewaardeerd te worden?’ De belangrijkste conclusie die uit dit onderzoek volgt is dat er tekstkenmerken zijn die door vrijwel alle leerlingen sterk gewaardeerd worden, zoals spanning en tussenkopjes, maar dat er ook verschillen zijn tussen leerlingen die lezen wel en niet leuk vinden en tussen niveaus en geslacht. Op basis van deze bevindingen worden suggesties gedaan voor vervolgonderzoek en wordt een advies opgesteld voor uitgeverijen en docenten.