Charismatisch leiderschap en consensusdemocratie. De doorbraak van populisme in de Alpen tussen 1985 en 1999 verklaard

Abstract

De huidige hausse van populisme in West-Europa kent zijn wortels in Oostenrijk en Zwitserland. Onder politicologen leeft de veronderstelling dat de opkomst van populisme zich gedeeltelijk laat verklaren door een gebrek aan elementen uit de directe democratie. In dit onderzoek laat ik op basis van een vergelijkend onderzoek zien dat deze aanname onjuist is. Zowel de representatieve democratie in Oostenrijk als de directe democratie van Zwitserland kent de doorbraak van een rechts-populistische partij in 1999, namelijk de FPÖ en de SVP. Ondanks de verschillen in het politieke bestel loopt de opkomst van populisme opvallend synchroon. In dit onderzoek toon ik aan dat twee andere variabelen de verklarende factor zijn voor het opkomen van het populisme en de doorbraak van de populistische politieke partij: charismatisch leiderschap en consensusdemocratie. Daarmee gaat dit onderzoek voorbij aan het traditionele paradigma van politicologen die de mate van directe democratie centraal stellen in de vraag hoe populisme op kan komen.