| dc.description.abstract | Mijn vergelijkend literatuuronderzoek richt zich op de vraag in hoeverre de geschiedschrijving door de 21e-eeuwse auteurs Frits Boterman en Christopher Clark over Duitsland beïnvloed is door de Sonderweg-these. De Sonderweg-these is een visie die stelt dat Duitsland sinds 1871 op een uniek autoritair-militair pad was gekomen en dat dit pad onvermijdelijk tot het Derde Rijk zou leiden. Botermans boek Moderne geschiedenis van Duitsland. 1800-heden (1996) en Christopher Clarks The Iron Kingdom. The Rise and Downfall of Prussia 1600-1947 (2006) worden geanalyseerd op methodologisch, inhoudelijk en formuleringsniveau. Conflicterende, kritische en revisionistische benaderingswijzen betreffende de Sonderweg-these zullen binnen een historiografisch kader onderzocht worden. Daarnaast zal er een uiteenzetting van de belangrijkste verklaringsmodellen gegeven worden om het Sonderweg-debat bij de lezer te introduceren. Het werk van Clark en Boterman zal vergeleken worden met het werk van de 20e-eeuwse Sonderweg-auteurs. Het onderzoek heeft de volgende resultaten opgeleverd:
• Inhoudelijk lijkt Boterman sterker beïnvloed door het Sonderweg-perspectief dan Clark. Boterman wijst de Sonderweg-these expliciet af, maar inhoudelijk onderbouwt Boterman het Sonderweg-perspectief door zijn enigszins eenzijdige karakterisering van de Duitse geschiedenis en door Botermans gedetermineerde gevolgtrekkingen.
• Clark weet op methodologisch niveau meer afstand te nemen van het Sonderweg-denken dan Boterman. Clark beschrijft zowel de autoritair-militaire aspecten van de Duitse geschiedenis als de liberale vooruitstrevende tendensen.
• Het taalgebruik van Boterman suggereert dat hij meer beïnvloed is door het Sonderweg-perspectief en gedetermineerd denken dan Clark. Clark benadrukt vaak dat processen schijnbaar onvermijdelijk zijn, waar Boterman ze als compleet onvermijdelijk karakteriseert.
• Verscheidene aannames binnen de Sonderweg-these hebben een hoog waarheidsgehalte, hierdoor blijft het Sonderweg-perspectief inhoudelijk deels onvermijdelijk en hardnekkig van aard.
• Dat er in Nederland weinig kritiek is op Botermans werk toont aan dat het Sonderweg-denken hier nog breed gedragen wordt.
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van voornamelijk Duitse 20e-eeuwse literatuur over de Duitse geschiedenis. Verder zijn meerdere werken benut van Boterman, één boek van Clark, enkele recensies en verscheidene overzichtswerken. | |
