De Nederlandse motor achter Amnesty International Een verkennend onderzoek naar de drijfveren van Amnestyleden in de jaren zeventig

Abstract

In 1961 begon de Britse advocaat Peter Benenson een campagne voor de vrijlating van gewetensgevangenen. Deze actie mondde uit in de mensenrechtenorganisatie Amnesty International. Het massaal schrijven van brieven naar de betreffende autoriteiten is de succesvolle methode van Amnesty om gevangenen vrij te krijgen. De mensenrechten vormen het uitgangspunt van Amnesty. Mensenrechten zijn er niet altijd geweest, maar hebben zich historisch ontwikkelt. Recentelijk is er een revisionistische visie op de geschiedenis van mensenrechten opgekomen. De revisionistische historicus Samuel Moyn pleit er voor om de opkomst van mensenrechten pas in de jaren zeventig te situeren. Mensenrechten kwamen in deze periode op als de laatste utopie wanneer politieke utopieën als het nationalisme en het communisme blijken te falen. Een andere verklaring voor de opkomst van mensenrechten in de jaren zeventig vormt de tijdsgeest. In het licht van de sfeer van maatschappelijk engagement en de hervormingsgezindheid van de jaren zeventig is de populariteit van Amnesty in Nederland beter te begrijpen. In de literatuur over Amnesty International is een lacune geconstateerd. Reeds is er nog niets geschreven over de beweegredenen van individuele Amnestyleden. In deze scriptie is verkent welke mogelijkheden interviews bieden om de motivatie van Nederlandse Amnestyleden ten tijde van de lange jaren zeventig te onderzoeken. Op basis van studies van de historici Tom Buchanan en Jan Eckel is het mogelijk om een beperkt overzicht te geven van de drijfveren van respectievelijk Britse en Amerikaanse Amnestyleden. Uit deze studies blijkt dat onvrede met het bestaande activisme, wantrouwen jegens de politiek en concretisering belangrijke redenen voor Amerikanen en Britten waren om actief te worden bij Amnesty. In gesprekken met zes Nederlandse Amnestyleden komt naar voren dat onrecht, persoonlijke omstandigheden, de tijdsgeest en de specifieke actiemethode van Amnesty een belangrijk rol hebben gespeeld in hun betrokkenheid bij Amnesty in de jaren zeventig. Deze factoren komen gedeeltelijk overeen met de beschreven literatuur in deze scriptie, maar gedeeltelijk ook niet. Daarom is het van belang om de motivatie van Nederlandse Amnestyleden te onderzoeken. Het is aan te bevelen om een onderzoek te doen door middel van interviews, omdat in interviews informatie boven tafel komt, die stniet in archiefdocumenten te vinden is.