De Sonderweg van Goethe

Abstract

Voor Mann en Meinecke was de Eerste Wereldoorlog niet alleen een militair conflict, het was evenzeer een cultuurstrijd. De Duitse Kultur die zich afzette tegen het Westen trachtte langs de Sonderweg zelfperfectie te bereiken. In dit project werd Goethe als symbool gebruikt om het Sonderbewusstsein uit te dragen. Naarmate de Eerste Wereldoorlog voortduurde raakten Mann en Meinecke echter gedesillusioneerd. Ondanks het succes van het lenteoffensief tegen Rusland was tegen de zomer van 1918 duidelijk dat de oorlog verloren was. De deutsche Sendung bleek niet opgewassen te zijn tegen het bourgeois liberalisme met haar banaliteit, materialisme, hypocrisie en de tirannie van de massa. Het Duitse Keizerrijk moest plaatsmaken voor de Weimarrepubliek; een politieke constellatie die vanwege haar democratische karakter weinig draagvlak kende onder de Duitse intelligentsia. Goethe moest dan ook worden gered, en niet alleen tijdens de Weimar-periode, ook na de Tweede Wereldoorlog kwamen er nieuwe problemen aan de oppervlakte.