Lessen in (on)gelijkheid: 'witte onschuld' in vroegmoderne koloniale literatuur

Abstract

Geschiedenis van een neger (177?) probeert zijn lezer iets bij te brengen over ongelijkheid, maar mijdt hierbij het onderwerp etnische ongelijkheid zo veel mogelijk. Heeft dit werk aandacht voor etnische ongelijkheid en wat leert dit over de inspanningen die destijds werden geleverd om etnische ongelijkheid te verminderen? Gloria Wekker heeft in White Innocence (2016) de paradoxale manier waarop Nederlanders omgaan met etniciteit beschreven, enerzijds is er erkenning van etniciteit als betekenisvol verschil, anderzijds is er ontkenning. Volgens haar maakt het koloniale verleden geen volwaardig deel uit van het cultureel archief, doordat de Nederlandse identiteit sterk is gekleurd door 'onschuld' en de voorrechtspositie voor witte mensen die dit oplevert. Het Nederlandse zelfbeeld kreeg vormd ten tijde van kolonisatie en wordt nog steeds in de hand gewerkt door verhalen over het Nederlandse verleden. Geschiedenis van een neger is een verhaal uit het Nederlandse verleden, een analyse ervan biedt inzicht in de toepasbaarheid van Wekkers theorie op een vroegmodern werk en kan uitwijzen in hoeverre ‘witte onschuld’ haar wortels vindt in het verleden. Uit de analyses blijkt dat Geschiedenis van een neger een soort tussenpositie inneemt: het draagt iets uit over etnische ongelijkheid door een zwarte hoofdpersoon in het leven te roepen en deze zo goed mogelijk te maken, maar de slechte behandeling die deze hoofdpersoon moet ontgelden wordt niet op zijn uiterlijk betrokken.