Van zenuwachtig tot hyperactief. Een geschiedenis van ADHD en aanverwanten, ca. 1900-2008

Abstract

De gedragsstoornis ADHD wordt vaak gezien als een modern verschijnsel, maar blijkt in deze scriptie een lange voorgeschiedenis te hebben. Rond 1900 doken in de vakliteratuur al ziekteconcepten op die grote gelijkenis vertonen met de ADHD van tegenwoordig, zoals 'zenuwachtigheid', 'instabiliteit' en 'moreel-ethisch defect' . Later volgden benamingen als 'nervositas', 'ongedurigheid' en MBD. De steeds wisselende terminologie correspondeert met veranderende opvattingen over het ontstaan en de behandeling van de stoornis, maar ook zijn er belangrijke continuïteiten in de geschiedenis van ADHD - bijvoorbeeld t.a.v. de opvattingen over de verhouding tussen aanleg en milieu. Aan de hand van de primaire literatuur over de zenuwachtigheid van rond 1900 tot en met de ADHD van nu, neemt Timo Bolt drie visies op deze geschiedenis onder de loupe: het medische vooruitgangsperspectief, de sociologische medicaliseringstheorie en de pendelmatafoor van historici.