Hoe het kruis een zwaard werd. La Croix en het antisemitisme in de strijd tussen kerk in staat in Frankrijk (1880-1905).

Abstract

De Dreyfusaffaire, aan het eind van de 19de eeuw in Frankrijk, was de publieke uitbarsting van een sluimerend antisemitisme dat zich al sinds het begin van dezelfde eeuw had ontwikkeld. Oude en nieuwe vormen van antisemitisme werden met deze affaire publiekelijk verkondigd en samenzweringstheorieën over joden, die eerder gebruikt waren als verklaring voor de politieke onrust in Frankrijk, werden nu voor waarheid aangenomen. Meer nog, was de Dreyfusaffaire de uitbarsting van een strijd tussen rechts en links in de Franse maatschappij. Een strijd tussen republikeinen en revolutionairen enerzijds, die de idealen van de Franse Revolutie aanhingen, en monarchisten en katholieken anderzijds, die het liefst het verband tussen de troon en altaar weer hersteld zagen. In de persoorlog die rondom de Dreyfusaffaire ontstond, speelde het rooms-katholieke dagblad La Croix een belangrijke rol. Dit dagblad van de Paters Assumptionisten was ontstaan met als doel het verspreiden van het gedachtegoed van deze orde. Het groeide echter uit tot het toonaangevend antisemitisch dagblad van die tijd. Dit onderzoek analyseert vier vormen van antisemitisme in La Croix en de manier waarop deze werden gebruikt in de strijd tussen kerk en staat in Frankrijk tussen 1880 en 1905. 1880 is daarbij het jaar van de oprichting van het dagblad. 1905 is het jaar waarin de kerk wettelijk van de staat gescheiden wordt.