Kijk op de dood
Summary
Hoe wordt er in hedendaagse films gekeken naar de eindigheid van het leven in vergelijking met christelijke dogmatiek? Zo luidt de hoofdvraag van deze scriptie. Om een antwoord te krijgen worden twee films gedetailleerd geanalyseerd, Blade Runner (1984) en The Fountain (2006). Vervolgens worden de gegevens uit die films vergeleken met de dogmatiek van dr. Houtepen.
Blade Runner blijkt een ingewikkelde en multi-interpretabele film te zijn. Vragen staan centraler dan antwoorden. Hoe kan men leven met de zekerheid dat je zult sterven? In welke verhouding staat de mens tot de bron van zijn leven, de schepper, die ook bepaalt dat je sterft? Volgens Blade Runner is al het leven goed, hoe hard het soms ook is. Men kan in opstand komen tegen de regels van het bestaan, zoals de wetenschap die blootlegt, en tegen de schepper daarvan. Maar dit is uiteindelijk zinloos en is het beter om te het leven te leren waarderen. Dat neemt de vragen die we hebben niet weg, maar het leert ons wel met de dood om te gaan.
The Fountain is een film die een boodschap uit wilde dragen. Die boodschap is vooral gericht aan de mensen die een geliefde verliezen, veel minder aan de stervende zelf. De dood is volgens de film alleen een overgang naar een ander type leven. Een mens moet niet bang zijn voor de dood, en er zeker niet tegen vechten, want sterven is niet echt, er volgt een wedergeboorte. Eigenlijk is het leven eeuwig. Op deze manier wordt er gebruik gemaakt van christelijke symboliek en taalgebruik, net als van andere religies, maar krijgt het een heel andere invulling dan in die religies gebruikelijk is.
Dr. Houtepen begint met een kort overzicht van wat in het westerse verleden over de dood is gedacht. Vandaar werkt hij naar een beeld van de hedendaagse antropologie over de dood. veel thema’s die in de films weer terugkomen noemt en bespreekt Houtepen kritisch. Met name de natuurwetenschappelijke visie op de dood komt aan bod waarvan hij al opmerkt dat dit voor veel mensen onvoldoende is. Omdat het christelijk geloof niet meer de positie heeft die het eerder wel had grijpen mensen naar andere visies zoals die naar voren komt in The Fountain, die hij sterk afwijst.
Vervolgens geeft Houtepen een christelijke visie op de dood. God is de schepper van het leven en is bij zijn schepping betrokken. Het hele bestaan berust op zijn Geest. Met name in de dood en opstanding van Jezus laat God zien wie Hij is. God zal alles herscheppen en door Jezus kunnen de mensen er deel aan nemen. Na de dood zal de mens, op de een of andere manier, tot God, de bron van het leven, terugkeren.